Blwyddyn yng Nghymru Na Fu
"Newydd fod yn meddwl beth fyddai ffawd Plaid Cymru heddiw petai clymblaid enfys wedi ei ffurfio gyda'r Torïaid a'r Democratiaid Rhyddfrydol ar ôl etholiadau cynulliad diwethaf. A fyddent yn debygol o fod yn cael gwrandawiad gwell i'r achos yn erbyn y toriadau ? Digon annhebyg. A fyddent yn fwy o gocyn hitio ar gyfer yr etholiad nesaf ? A ydynt rŵan mewn sefyllfa gryfach gan y gellir ymosod yn ddiffuant ar y toriadau pan fyddant yn dechrau brathu? A fyddai cyfnod fel enfys wedi bod yn gyfle i dorri cwys newydd ? Dwi yn amau ei bod rŵan mewn sefyllfa gryfach na petaent yn cynnal llywodraeth enfys. Trafoder."
Fel mae'n digwydd rwy'n eithaf mwynhau darllen nofelau . Am wn i, y nofel agosaf i'r genre yn Gymraeg yw 'Wythnos yng Nghymru Fydd' ac rwy'n fodlon mentro i fyd ffuglen a chynnig "Blwyddyn yng Nghymru na fu" i geisio ateb y sylw!
Gadewch i ni gymryd felly bod etholiad a digwyddiadau yn San Steffan wedi dilyn yr un patrwm ac eleni ond mai llywodraeth enfys o dan arweinyddiaeth Ieuan Wyn Jones oedd mewn grym yng Nghymru.
Fe fyddai ffawd Plaid Cymru o dan amgylchiad felly, dybiwn i, yn dibynnu'n llwyr ar barodrwydd y llywodraeth newydd yn San Steffan i roi triniaeth arbennig i Gymru yn ystod cyfnod y toriadau. Mae llywodraeth David Cameron a Nick Clegg, er enghraifft, wedi gohirio hyd yn oed ystyried unrhyw newid yn fformiwla Barnett tan ar ôl refferendwm 2011. A fyddai'r sefyllfa'n wahanol pe bai eu pleidiau mewn llywodraeth yng Nghaerdydd? Mae'n bosib y byddai hi.
Mewn sefyllfa felly gallai Plaid Cymru ymgyrchu yn 2011 fel y blaid oedd yn gallu sicrhau'r ddêl orau i Gymru mewn cyfnod ariannol anodd. Does wybod pa mor effeithiol y byddai apêl felly ond fe allai weithio.
Pe bai llywodraeth y Deyrnas Unedig yn gwrthod rhoi unrhyw driniaeth arbennig i Gymru ar y llaw arall fe fyddai'r sefyllfa'n wahanol iawn. Mae'n debyg y byddai Llafur ar ei ffordd i goblyn o ganlyniad da yn etholiad 2011 ac mae'n ddigon posib y byddai'r enfys yn cwympo'n ddarnau cyn yr etholiad hwnnw
Mae hynny'n dod a fi at stori yr wyf wedi clywed o sawl cyfeiriad bellach. Does dim modd gwybod ydy hi'n wir ai peidio ond mae'r ffaith bod cymaint o bobol o wahanol liwiau yn ei hadrodd, ynddi hi ei hun yn ddadlennol.
Hanfod y stori yw bod y cyfarfod cyntaf rhwng David Cameron a Carwyn Jones ym mis Mai yn drychineb llwyr. Roedd Carwyn, yn ôl y stori, yn ymddwyn mewn modd swrth ac ymosodol - "passive-aggresive" fel maen nhw'n dweud yn Saesneg. Roedd Prif Weinidog Cymru yn gwgu a syllu at Brif Weinidog newydd y Deyrnas Unedig. Anwybyddodd yr Ysgrifennydd Gwladol yn llwyr, cymaint felly nes i David Cameron ofyn i Carwyn os oedd e'n deall fod ganddo hyder llwyr yn Cheryl Gillan a'i bod hi'n siarad dros ei lywodraeth.
Mewn gwrthgyferbyniad llwyr roedd y cyfarfod cyntaf rhwng Alex Salmond a David Cameron yn fêl i gyd ac mae 'na ambell i awgrym (ym maes amddiffyn, er enghraifft) bod 'na fwy o barodrwydd yn San Steffan i wrando ar lywodraeth Caeredin nac un Caerdydd.
Mae Plaid Cymru yn chwilio am ffyrdd i wahaniaethu ei hun o'r Blaid Lafur yn 2011. Efallai mai'r ffordd i wneud hynny yw trwy fynnu bod 'na wahaniaeth rhwng "gwneud y gorau dros Gymru" ac "amddiffyn Cymru" - os ydy amddiffyn yn golygu gwgu a gwrthwynebu popeth fel mater o egwyddor.
Golygydd Materion Cymreig y Â鶹¹ÙÍøÊ×Ò³Èë¿Ú yn blogio'n rheolaidd ar faterion gwleidyddol Cymru.
SylwadauAnfon sylw
Pinicl fy nhyrfa blogio !!. Blog arbennig gan Vaughan Roderick Toes ond un cyfeiriad i fynd rwan !!!
Dwi yn meddwl fod fy sylwadau yn adeiladu ar sylw blaenorol yn ynghlyn a ffawd y Democcratiaid Rhyddfrydol. Os rhywbeth mae hanes yn ailadrodd ei hun yma. Dwi yn credu fod Lloyd George wedi clymbleidio gyda'r Toriaid a bod hynny wedi effeithio ar ffawd y Rhyddfrydwyr bryd hynny.
Y moeswers dwi yn meddwl yw "Tydi gwneud y peth iawn ddim y peth iawn i'w wneud" gall hyn for yr un mor wir mewn bywyd ac mewn gwleidyddiaeth.