Â鶹¹ÙÍøÊ×Ò³Èë¿Ú

Mae 'na "bryder sylweddol" am "nifer cynyddol" o achosion o Covid-19 yn ardal Caergybi, Ynys Môn, meddai'r cyngor sir.

O 174 achos positif o'r coronafeirws yn y sir y mis hwn, mae 54% ohonynt wedi bod yn ardal Caergybi, meddai'r awdurdod.

Yn yr wythnos ddiwethaf mae 37 achos positif wedi eu cofnodi yn y dref, ac mae cyfradd yr achosion yn 345.2 fesul 100,000 o'r boblogaeth dros y cyfnod.

Y ffigwr cyfartalog dros Gymru ydy 40 i'r un cyfnod.

Ynys Môn sydd â'r ail gyfradd uchaf o achosion fesul poblogaeth yn ôl y ffigyrau diweddaraf, wrth i lefelau'r feirws gwympo yn y rhan fwyaf o Gymru.

Er bod rhai achosion yn gysylltiedig â chlwstwr mewn ysbyty yn ddiweddar, dywedodd y cyngor bod "achosion o drosglwyddo'r haint mewn cartrefi, rhwng cartrefi ac mewn mannau gwaith... yn peri pryder mawr".

Dywedodd y cyngor bod tîm aml-asiantaeth yn ceisio atal lledaeniad, "a gallai hyn gynnwys cau ysgolion eto yn ogystal â chyfnod clo lleol".

Mae pobl yr ardal yn cael eu cynghori i:

"Mae'r sefyllfa yng Nghaergybi a'r cynnydd diweddar mewn achosion yn hynod o bryderus", meddai Dylan Williams, Dirprwy Brif Weithredwr Cyngor Môn.

"Mae'n rhaid i ni gyd chwarae ein rhan yn awr drwy ddilyn y canllawiau hollbwysig - cadw pellter cymdeithasol, gwisgo mwgwd pan fod angen i ni wneud hynny, a pheidio â chymysgu â theulu a ffrindiau."

Ychwanegodd y byddai'r sefyllfa yng Nghaergybi yn cael "lle amlwg mewn unrhyw drafodaethau" gyda'r llywodraeth dros y dyddiau nesaf.

Dywedodd arweinydd Cyngor Ynys Môn, Llinos Medi, bod mesurau i reoli'r achosion yn cael eu hystyried.

"Mae'r trafodaethau wedi dechrau hefo ysgolion yr ardal i weld be' 'di'r posibiliadau", meddai ar Dros Frecwast.

"Oes 'na gyfnod clo arbennig yn mynd o gwmpas Caergybi - da ni'n edrych ar yr holl opsiynau."

Er hynny, dywedodd bod rhaid ystyried "pa mor realistig ydi eu gweithredu nhw achos da ni'n ddibynnol ar bobl yn ymateb i'r gofynion a chydymffurfio".

Dywedodd y Gweinidog Iechyd mai'r her yw "deall yn union beth sy'n digwydd", a bod angen cydweithio gan asiantaethau er mwyn "gwneud penderfyniad wedi ei seilio ar risg ar agor ysgolion".

Dywedodd Vaughan Gething na fyddai "byth" yn diystyru camau i ddiogelu'r cyhoedd, ond mai cadw ysgolion ar agor ydy'r flaenoriaeth.

"Rydyn ni'n gwybod mai plant a phobl ifanc sydd lleia' tebygol o ddioddef, felly'n aml nid ysgolion ydy'r peth sy'n gyrru'r cyfraddau coronafeirws", meddai.

"Bron bob tro cysylltiad dan do rhwng oedolion ydy'r ffactor mwyaf."

Ar Â鶹¹ÙÍøÊ×Ò³Èë¿Ú Radio Wales, dywedodd prif swyddog meddygol Cymru bod "newidiadau bychain mewn niferoedd yn gallu achosi newidiadau mawr mewn cyfraddau" mewn ardaloedd â phoblogaethau isel.

Ond ychwanegodd Frank Atherton bod y neges yn dal i fod yr un fath wrth i fwy o frechlynnau gael eu rhoi - "mae'n rhaid i ni fod yn ofalus fel gwlad, yn enwedig drwy osgoi cymysgu rhwng aelwydydd".

Dywedodd bod y profiad o gyfnodau clo lleol y llynedd "ddim yn galonogol iawn" a bod un cynllun i Gymru yn gweithio'n well, ond dywedodd bod modd "delio gyda chlystyrau lleol yn lleol".