Main content

Episode 5

Episode 5 of 30

John Urquhart guides learners, little by little, through the intricacies of the Gaelic language.

A bheil sibh ag ionnsachadh G脿idhlig? A bheil sibh feumach air misneachd gus ur G脿idhlig a chleachdadh? Ma tha, 's ann dhuibhse a tha Beag air Bheag, sreath gu s貌nraichte do luchd-ionnsachaidh na G脿idhlig.

Gach seachdain tre貌raichaidh Iain Urchardan sibh tro ch貌mhraidhean agus tro aithrisean a bhios feumail dhuibh nur n-ionnsachadh. Beag air bheag, cuiridh sibh ri ur comasan ann a bhith a' bruidhinn G脿idhlig.

An t-seachdainsa tha Iain a' c貌mhradh ri neach-ionnsachaidh na seachdain Anke Beate-Stahl agus a' cluinntinn mu a roghainn-ci霉il. Bidh an t-Ollamh Michel Byrne a' m矛neachadh puingean gr脿mair agus bidh fiosrachadh mu chlasaichean G脿idhlig do luchd-ionnsachaidh air feadh Alba aig Siobhan NicAonghais.

Presenter John Urquhart guides learners through the intricacies of Gaelic language, dialects, idioms and sayings. This week he chats to Gaelic learner Anke Beate-Stahl. Gaelic grammar help is on hand with Dr Michel Byrne of Glasgow University and 麻豆官网首页入口 archive material is used to illustrate some of the complexities of the language.

1 hour

Last on

Sun 7 Feb 2021 10:30

Tar-sgr矛obhadh: Cluas ri Claisneachd: Ailean Peutan

Ailean: 鈥橲 e baile trang, trang a bh鈥 ann an Tobar Mhoire nuair a bha mise 貌g, agus bha an 'distillery' anabarrach trang aig an 脿m a bha sin, agus bha m貌ran a鈥 faodainn an cosnadh anns an 'distillery'.
Agus bha b脿taichean-iasgaich a鈥 tighinn a-staigh, iasgairean a鈥 tighinn a-staigh le giomaich agus bradan agus sgadan, agus a h-uile se貌rsa iasg a b鈥 urrainn duine ainmeachadh.
Tha cuimhne agams鈥 air tr脿lair a鈥 tighinn a-staigh cuideachd le iasg, agus gheibheadh sibh trosg m貌r airson tastan aig an 脿m a bha sin. Agus 鈥檚 iomadh trosg a fhuair sinn ceart gu le貌r.
Agus bhiodh sinn fh猫in a鈥 dol a-mach ag iasgach feasgaran samhraidh. Tha sgeirean beag a-null nas fhaisge ri 脌ird nam Murchan, agus bhiodh sinn ag iasgach an sin. Agus bha e s貌nraichte math airson iasgach. Rionnach agus a h-uile se貌rsa iasg a ghabhadh bruidhinn air, bha sinn a鈥 faighinn an sin.
Agus, an oidhche as fhe脿rr a bh鈥 agam riamh, bha sinn ag obair shuas a鈥 saorsainneachd air taigh beag ceann shuas Loch Suaineart. Agus th脿inig an 'ghillie' aig an uachdaran far an robh sinn an oidhche seo agus thuirt e, "A bheil sibh a鈥 tighinn a dh鈥檌asgach? Am bu mhath leibh a鈥 tighinn a dh鈥檌asgach?"
鈥淥h, bu ghasta leinn a鈥 dol a dh鈥檌asgach.鈥
Agus, dh鈥檉halbh feadhainn againn a dh鈥檌asgach. Agus, bha an uachdaran e fh猫in a-staigh sa bh脿ta cuideachd, is mhothaich mise gun robh an 'ghillie' aige a鈥 cur p矛os de phlaideachan mun cuairt air na r脿imh, agus blades nan r脿imh. Agus thuirt mi ris, 鈥淎 Dh貌mhnaill, chan fhaca mi duine a鈥 d猫anamh sin riamh. Carson a tha sin?鈥
Bha airson 鈥檚 nach cluinneadh duine sam bith na r脿imh anns an uisge. Agus dh鈥檉halbh sinn, chaidh sinne suas, agus thog an uachdaran a-mach f矛deag, agus sh猫id e an fh矛deag.
Oh...ch矛 sibh, chunnaic sibh, bha iad a鈥 falbh cho luath 鈥檚 a ghabhadh i. Mhothaich esan b脿ta, chunnaic e neo chuala e b脿ta eile ag iomradh agus sh猫id e an fh矛deag airson 鈥檚 gun teicheadh iadsan is nach fhaiceadh iad esan ged a bha an t-iasg aige air a 鈥渓ettadh鈥 bha e airson oidhche a thoirt dhuinn agus 鈥檚 e duine uasal gasta a bh鈥 ann. Newton Rahoy, 鈥檚 e duine gasta, Commander Newton.

Tar-sgr矛obhadh: Eadar D脿 Shaoghal: D貌mhnall MacLe貌id

鈥淲oof鈥, arsa Queen, is i na laighe air a cuid pocannan aig an doras c霉il. Bha i na leth cadal is cha do chuir an rud a dh'idir i m貌ran dragh oirre.
Bha e beagan 脿s d猫idh tr脿th-diathad. Bha mo mh脿thair a鈥 c脿radh stocainnean is Antaidh Chris a鈥 fighe. Antaidh Cairistiona le dealgan. Mo sheanmhair anns an r霉m a-staigh, is m鈥 athair c貌mhla rithe anns an t-s猫ithear mh貌r a鈥 leughadh p脿ipearan Dhisathairn'. Bhathar air ruighinn Dim脿irt.
Chuala sinn ceum air an staran, is chuala sinn guth Dh脿naidh Chamshron.
鈥淗ello鈥, ars esan, 鈥減arcel for you鈥, is th脿inig e a-steach is chuir e am parsail air a鈥 bh貌rd.
鈥橲 ann bho t矛r-m貌r Alba a bha D脿naidh Camshron is gun Gh脿idhlig aige. Bha e a鈥 fuireach ann an taigh a鈥 phuist ann am Bre脿cleit. Mura b鈥 e postair a bh'air a bhith ann, bhiodh e air fear-naidheachd math a dh猫anamh. Bha e math air naidheachdan a' sgaoileadh.
Chaidh mo mh脿thair chun an dreasair, is thug i sporan dubh 脿s, is chunnt i an airgead ann an l脿mh D脿naidh Camshron.
鈥淯ill, 鈥檚 e JD鈥, arsa mo mh脿thair, 鈥渃ha robh d霉il agamsa gun tigeadh seo gu an t-seachdain 鈥檚 a鈥 tighinn. Tha Oxendales math air seacaidean beag, ach chan eil duine cho math air br貌gan ri JD鈥.
Stiall i am p脿ipear bhon a鈥 pharsail, is thug i dh貌mhsa am bucas. Thug mi mullach dheth, agus ann a shin, bha d脿 Lorne ghleansach dhubh. Bha iad cho grinn ri d脿 ornament a chuireadh tu air a鈥 mhantelpiece.
Ach bha l脿n fhios agamsa carson a bha na Lornes. Bha mise a鈥 dol dhan sgoil.

Tar-sgr矛obhadh: Geur-chainnt: Alasdair MacLe貌id

Alasdair MacLe貌id: Bha. Th脿inig e nam chuimhne an uair ud nuair a bha E脿irdsidh a鈥 bruidhinn air an dotair. Th脿inig e a-muigh mu dheidhinn am bodach a bha san ospadal, agus co-dhi霉, bha e an d猫idh d霉sgadh agus bha d矛reach surgeon d矛reach a鈥 tighinn a-staigh air an doras. Agus rinn e air an leabaidh aige.
Agus, 鈥淯ill鈥, ars esan, 鈥淐iamar a tha thu a鈥 faireachdadh?鈥
鈥淥h, chan eil mi gu dona idir鈥, ars esan.
鈥淥h鈥, ars esan, 鈥渁 bheil thu鈥, ars esan, 鈥渁irson an naidheachd mhath neo an droch naidheachd a chluinntinn an toiseach?"
鈥淥h鈥, ars esan, 鈥渢hoir dhomh鈥, ars esan, 鈥渁n droch naidheachd an toiseach鈥.
Agus, 鈥淥h uill鈥 ars esan, 鈥溾橲 e an droch naidheachd鈥, ars esan, 鈥済um b'fheudar dhuinn an d脿 chas a thoirt dh矛ot fon a鈥 ghl霉in.鈥
鈥淥h...鈥, ars esan, 鈥渙h ma tha sin mar sin鈥, ars esan, 鈥渇eumaidh mi a bhith leis鈥, ars esan. 鈥淒猫 nise鈥, ars esan, 鈥渁n naidheachd mhath a th鈥 agad dhomh鈥, ars esan.
鈥淯ill鈥, ars esan, 鈥渇ear anns an leabaidh ri do thaobh鈥, ars esan, 鈥渢ha e an d猫idh offer uabhasach math a thoirt dhuinn air na slippers agad!鈥

Oisean a鈥 Ghr脿mair 5: GETTING (passive action)

Faic Pr貌gram 4, puing 3.


Chaidh an uinneag a bhriseadh.听听 鈥楾he window got broken鈥
Chaidh an c霉 a bhualadh le c脿r.听 鈥楾he dog got hit by a car鈥
罢丑猫颈诲 am pr貌gram a chraoladh a-rithist.听听 鈥楾he programme will get repeated.鈥
Chaidh m貌ran a r脿dh ma dheidhinn aig an 脿m.听听 鈥楳uch was said about it at the time.鈥
Ach cha deach c脿il a dh猫anamh.听听 鈥楤ut nothing got done.鈥
罢丑猫颈诲 an taigh a reic.听 鈥楾he house will get sold.鈥
罢丑猫颈诲 D貌mhnall a thoirt dhan ospadal feasgar.鈥楧onald will get taken to hospital this afternoon.鈥


Airson 鈥业 got taken / You got taken / He got taken / She got taken鈥, etc., cleachdaidh sinn:


mo听 鈥榤y鈥櫶 do听 鈥榶our鈥櫶 a听 鈥榟is/ her鈥
补谤听 鈥榦耻谤鈥櫶 ur听 鈥榶our鈥 (plural)听听 an 鈥榯丑别颈谤鈥


(Faicibh Sreath 1, Pr貌gram 1.)


Chaidh mo thoirt dhan ospadal.听 鈥业 was taken to hospital.鈥
Chaidh do thoirt鈥μ赌You were taken鈥︹櫶
Chaidh a thoirt鈥 听听 鈥楬别 was taken鈥︹
Chaidh a toirt 听 听 鈥楽丑别 was taken鈥︹
Chaidh ar toirt鈥 听 听鈥榃别 were taken鈥︹
Chaidh ur toirt鈥 听听鈥榊辞耻 (pl.) were taken鈥︹
Chaidh an toirt鈥 听听鈥They were taken鈥︹


Chaidh m鈥 蹿丑脿驳补颈濒 aig an st猫isean. 鈥业 was left (dropped off) at the station.鈥
Chaidh d鈥 蹿丑脿驳补颈濒 鈥 听鈥榊辞耻 were left鈥︹櫶
Chaidh 蹿丑脿驳补颈濒 鈥 听听听听 鈥He was left鈥︹
Chaidh a f脿gail 鈥 听听听 鈥楽丑别 was left鈥︹
Chaidh ar f脿gail 鈥μ 鈥榃别 were left鈥︹
Chaidh ur f脿gail 鈥μ 鈥榊辞耻 (pl.) were left鈥︹
Chaidh am f脿gail 鈥μ听鈥楾hey were left鈥︹


鈥业 got hit by a car.鈥櫶
Chaidh mo bhualadh le c脿r.听 (mo bhualadh:听 鈥榤y hitting鈥)


鈥楧颈诲 you get taken to hospital?鈥櫶
An deach do thoirt dhan ospadal?听 (do thoirt:听 鈥榶our taking鈥)


贬别鈥檒濒 get seen as soon as possible.鈥櫶
罢丑猫颈诲 fhaicinn cho luath 鈥檚 a ghabhas.听 ([a] fhaicinn:听 鈥榟is seeing鈥)


厂丑别鈥檒濒 get seen as soon as possible.听听听听
罢丑猫颈诲 a faicinn cho luath 鈥檚 a ghabhas.听 (a faicinn:听 鈥榟er seeing鈥)


鈥榃别 were saved by the bell鈥櫶
Chaidh ar s脿bhaladh leis a鈥 chlag.听 (ar s脿bhaladh:听 鈥榦ur saving鈥)


You鈥檒l (all) get sent to the main office.鈥櫶
罢丑猫颈诲 ur cur dhan oifis mh貌ir.听 (ur cur:听 鈥榶our sending鈥)


They will all get named on the award.鈥櫶
罢丑猫颈诲 an ainmeachadh uile air an duais.听 (an ainmeachadh:听 鈥榯heir naming鈥)

Abairt na Seachdain

An rud a th鈥 anns a鈥 mh脿thair is gn脿th leis a bhith san nighinn

Broadcasts

  • Sun 19 Apr 2015 21:31
  • Wed 22 Apr 2015 12:03
  • Wed 22 Apr 2015 22:00
  • Sun 26 Apr 2015 10:30
  • Sun 2 Aug 2015 21:30
  • Wed 5 Aug 2015 12:00
  • Wed 5 Aug 2015 22:00
  • Sun 9 Aug 2015 10:30
  • Sun 31 Jan 2021 21:30
  • Wed 3 Feb 2021 12:00
  • Wed 3 Feb 2021 22:00
  • Sun 7 Feb 2021 10:30

Podcast