Main content

An Litir Bheag 736

Litir Bheag na seachdain sa le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 736. Roddy Maclean is back with this week's short letter for G脿idhlig learners.

Available now

3 minutes

Last on

Sun 23 Jun 2019 16:00

Clip

An Litir Bheag 736

Thairis air na tr矛 seachdainean a dh鈥檉halbh, dh鈥檌nns mi eachdraidh Sheumais Mhic a鈥� Phearsain, an ceatharnach. Chaidh a chrochadh gu b脿s ann am Banbh anns a鈥� bhliadhna seachd ceud deug (1700). Bidh cuimhne agaibh gun do chuir an siorram ann am Banbh an cloc air adhart cairteal na h-uarach oir bha stad-breith air an rathad airson Seumas a sh脿bhaladh.

Th貌isich an gnothach seo co-sp脿irn eadar Baile Bhanbh agus am baile air taobh eile Uisge Dubh-脠ireann 鈥� An D霉n no MacDuff. Fhuair mi an naidheachd mu dheidhinn 脿 l脿rach-l矛n Tobar an Dualchais, agus fear Te脿rlach Simpson, a bhuineadh don D霉n. Bha Te脿rlach dhen bheachd gur e deagh dhuine a bha ann am Mac a鈥� Phearsain.

Nuair a bha Te脿rlach 貌g, cha bhiodh fear 脿 Banbh a鈥� falbh le t猫 脿s an D霉n. Bhiodh na balaich 脿 Banbh ag 猫igheachd air na gillean 脿s an D霉n, 鈥�Fa shot the loon?鈥� (C貌 loisg air a鈥� ghille?) Bha sin a鈥� cuimhneachadh tachartas nuair a chaidh gille a mharbhadh le mearachd, agus saighdearan a鈥� losgadh air targaidean. Bhiodh na balaich 脿s an D霉n an uair sin ag r脿dh ris na gillean 脿 Banbh, 鈥�Fa hanged the man afore his time?鈥櫬�

Nuair a thogadh eaglais anns an D霉n anns an naoidheamh linn deug - 始s e Doune Church a chanas iad rithe ann am Beurla 鈥� chaidh t霉r a thogail oirre le cloc ann. Ach chan eil ceithir aghaidhean air a鈥� chloc. Chan eil ann ach na tr矛. Tha an t猫 air an taobh siar 鈥� taobh Bhanbh 鈥� a dh矛th. Cha robh muinntir an D霉in ag iarraidh an uair a thoirt do mhuinntir Bhanbh.

Chaidh an cloc ann am Banbh fh猫in a ghluasad gu baile 霉r a chaidh a thogail tr脿th anns an naoidheamh linn deug. 始S e sin Baile Bhainidh no Dufftown. Bha daoine ag aithneachadh a鈥� chloc mar 鈥榓n cloc a chroch Mac a鈥� Phearsain鈥�. Bha e a鈥� ruith cairteal na h-uarach air thoiseach ann am Banbh fad 霉ine an d猫idh a鈥� chrochaidh. Ach tha mi an d霉il an-diugh ann am Baile Bhainidh gu bheil e a鈥� toirt dhuinn an uair cheart.

The Little Letter 736

Over the last three weeks, I told the story of James MacPherson, the freebooter. He was hanged in Banff in the year 1700. You鈥檒l remember that the sheriff in Banff put the clock forward a quarter of an hour because a reprieve was on the way to save James.

This matter started a rivalry between Banff and the town on the other side of the River Deveron 鈥� An D霉n or MacDuff. I got the story about it from the Tobar an Dualchais website and one Charles Simpson, who belonged to MacDuff. Charles was of the opinion that MacPherson was a good man.

When Charles was young, a guy from Banff wouldn鈥檛 go out with a girl from MacDuff. The lads from Banff would shout at the lads from MacDuff, 鈥楩a shot the loon?鈥� (who shot the lad?). That was recalling an occurrence when a lad was killed by mistake, when soldiers were firing at targets. The lads from MacDuff would then say to the Banff boys, 鈥楩a hanged the man afore his time?鈥櫬�

When a church was built in MacDuff in the 19th century 鈥� it was called Doune Church in English 鈥� a tower was built on it with a clock in it. But there are not four faces on the clock. There are only three. The one on the west side 鈥� the Banff side 鈥� is missing. The MacDuff folk did not want to give the time to the Banff people.

The clock in Banff itself was moved to a new town that was built early in the 19th century. That is Baile Bhainidh or Dufftown. People were calling it 鈥榯he clock that hanged MacPherson鈥�. It was running quarter of an hour ahead in Banff for some time after the hanging. But I expect today in Dufftown that it gives us the correct time.

Broadcast

  • Sun 23 Jun 2019 16:00

All the letters

Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.

Podcast: An Litir Bheag

The Little Letter for Gaelic Learners

An Litir Bheag air LearnGaelic

An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)

Podcast