Main content
An Litir Bheag 750
Litir Bheag na seachdain sa le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 750. Roddy Maclean is back with this week's short letter for G脿idhlig learners.
Last on
Sun 29 Sep 2019
16:00
麻豆官网首页入口 Radio nan G脿idheal
More episodes
Previous
Next
Corresponding Litir
Litir do Luchd-ionnsachaidh 1054
Clip
-
An Litir Bheag 750
Duration: 03:31
An Litir Bheag 750
Bha mi ag innse dhuibh mu Chath Ghlinn Fre貌in. Thachair e gu siar air Loch Laomainn anns a鈥� bhliadhna sia ceud deug 始s a tr矛 (1603).聽
Bha an latha a鈥� dol leis na Griogaraich, agus bha Clann a鈥� Chombaich a鈥� ruith romhpa s矛os Gleann Fre貌in. Thachair na Griogaraich air ceannard Oilthigh Dh霉n Bhreatann agus oileanaich aige 鈥� trithead 始s a seachd daoine. Thuirt an ceannard ri ceann-cinnidh nan Griogarach, Alasdair Dubh, gun robh e a鈥� cur na h-貌igridh fo a ch霉ram-san.聽
Bha sabhal faisg air l脿imh. Dh鈥櫭瞨daich Alasdair Dubh na h-oileanaich a chur an sin fo ch霉ram fear de na daoine aige, E貌ghann Dubh. Nise, cha b鈥� e E貌ghann an cuilean a bu ghlice san 脿l. Cha do thuig e d猫 bha fa-near dha. Bha esan dhen bheachd gun robh na gillean nam pr矛osanaich aige. Sheas e le a chlaidheamh taobh a-muigh doras an t-sabhail agus ghlas e an doras.
An d猫idh a鈥� chatha, bha na Griogaraich a鈥� tilleadh dhachaigh. R脿inig iad an sabhal. Chunnaic Alasdair E貌ghann Dubh. 鈥楨貌ghainn,鈥� thuirt e, 鈥榙猫 rinn thu leis na gillean a dh鈥檉h脿g mi fod ch霉ram?鈥�
Dh鈥檃idich E貌ghann gun robh e air a h-uile mac m脿thar dhiubh a mharbhadh. 鈥楪un sealladh Dia oirnne,鈥� thuirt Alasdair. Chaidh e don t-sabhal. Bha na gillean uile nan laighe marbh. Bha iad air a bhith a鈥� feuchainn ri faighinn a-mach a chionn 始s gun robh an t-脿ile air a thruailleadh am broinn an t-sabhail. Cha robh G脿idhlig aca 始s cha robh Beurla aig E貌ghann. Bha esan a鈥� smaoineachadh gun robh iad a鈥� feuchainn ri dol-脿s a dh猫anamh. Agus mharbh e iad.
Bha na Griogaraich diombach mu na thachair. Bha iad deimhinne gun tigeadh d矛oghaltas orra bhon Ghalltachd, agus bha iad ceart. Bha iad air an d猫anamh nan eucoirich.
Anns a鈥� chiad Litir mu Chath Ghlinn Fre貌in, dh鈥檌nns mi dhuibh mar a mharbh na marsantaich Ghriogarach molt le earball geal. 始S e sin a chuir air a鈥� chroich iad, agus a dh鈥檃dhbharaich an cath.
Dh鈥櫭╥rich gn脿th-fhacal aig na Griogaraich: 鈥楤鈥� fhe脿rr nach do rugadh a-riamh molt dubh an earbaill ghil鈥�. B鈥� fhe脿rr nach do rugadh a-riamh molt dubh an earbaill ghil. B鈥� fhe脿rr, gu dearbh.
Bha an latha a鈥� dol leis na Griogaraich, agus bha Clann a鈥� Chombaich a鈥� ruith romhpa s矛os Gleann Fre貌in. Thachair na Griogaraich air ceannard Oilthigh Dh霉n Bhreatann agus oileanaich aige 鈥� trithead 始s a seachd daoine. Thuirt an ceannard ri ceann-cinnidh nan Griogarach, Alasdair Dubh, gun robh e a鈥� cur na h-貌igridh fo a ch霉ram-san.聽
Bha sabhal faisg air l脿imh. Dh鈥櫭瞨daich Alasdair Dubh na h-oileanaich a chur an sin fo ch霉ram fear de na daoine aige, E貌ghann Dubh. Nise, cha b鈥� e E貌ghann an cuilean a bu ghlice san 脿l. Cha do thuig e d猫 bha fa-near dha. Bha esan dhen bheachd gun robh na gillean nam pr矛osanaich aige. Sheas e le a chlaidheamh taobh a-muigh doras an t-sabhail agus ghlas e an doras.
An d猫idh a鈥� chatha, bha na Griogaraich a鈥� tilleadh dhachaigh. R脿inig iad an sabhal. Chunnaic Alasdair E貌ghann Dubh. 鈥楨貌ghainn,鈥� thuirt e, 鈥榙猫 rinn thu leis na gillean a dh鈥檉h脿g mi fod ch霉ram?鈥�
Dh鈥檃idich E貌ghann gun robh e air a h-uile mac m脿thar dhiubh a mharbhadh. 鈥楪un sealladh Dia oirnne,鈥� thuirt Alasdair. Chaidh e don t-sabhal. Bha na gillean uile nan laighe marbh. Bha iad air a bhith a鈥� feuchainn ri faighinn a-mach a chionn 始s gun robh an t-脿ile air a thruailleadh am broinn an t-sabhail. Cha robh G脿idhlig aca 始s cha robh Beurla aig E貌ghann. Bha esan a鈥� smaoineachadh gun robh iad a鈥� feuchainn ri dol-脿s a dh猫anamh. Agus mharbh e iad.
Bha na Griogaraich diombach mu na thachair. Bha iad deimhinne gun tigeadh d矛oghaltas orra bhon Ghalltachd, agus bha iad ceart. Bha iad air an d猫anamh nan eucoirich.
Anns a鈥� chiad Litir mu Chath Ghlinn Fre貌in, dh鈥檌nns mi dhuibh mar a mharbh na marsantaich Ghriogarach molt le earball geal. 始S e sin a chuir air a鈥� chroich iad, agus a dh鈥檃dhbharaich an cath.
Dh鈥櫭╥rich gn脿th-fhacal aig na Griogaraich: 鈥楤鈥� fhe脿rr nach do rugadh a-riamh molt dubh an earbaill ghil鈥�. B鈥� fhe脿rr nach do rugadh a-riamh molt dubh an earbaill ghil. B鈥� fhe脿rr, gu dearbh.
The Little Letter 750
I was telling you about the Battle of Glen Fruin. It happened west of Loch Lomond in the year 1603.
The day was going with the MacGregors, and the Colquhouns were running ahead of them down Glen Fruin. The MacGregors met the head of Dumbarton University and his students 鈥� thirty-seven people. The head said to the chief of the MacGregors, Alasdair Dubh, that he was putting the young folk in his care.
There was a barn nearby. Alasdair Dubh ordered that the students be put there under the care of one of his men, E貌ghann Dubh. Now, E貌ghann wasn鈥檛 the brightest puppy in the litter. He didn鈥檛 understand his obligation. He thought that the boys were his prisoners. He stood with his sword outside the barn door and he locked the door.
After the battle, the MacGregors were returning home. They reached the barn. Alasdair saw E貌ghann Dubh. 鈥楨貌ghann,鈥� he said, 鈥榳hat did you do with the lads I left in your care?鈥�
E貌ghann admitted he had killed every one of them. 鈥楪od forbid,鈥� said Alasdair. He went to the barn. The lads were all lying dead. They had been trying to get out because the air was becoming contaminated inside the barn. They didn鈥檛 speak Gaelic and E貌ghann didn鈥檛 speak English. He thought that they were trying to escape. And he killed them.
The MacGregors were indignant about what had happened. They were certain that vengeance would be visited upon them from the Lowlands, and they were correct. They were outlawed.
In the first Litir about the Battle of Glen Fruin, I told you how the MacGregor merchants killed a white-tailed black wether. That鈥檚 what put them on the gibbet, and caused the battle.
A saying arose among the MacGregors. 鈥業t would have been better had the black wether with the white tail never been born.鈥� It would have been better had the black wether with the white tail never been born. Indeed it would.
The day was going with the MacGregors, and the Colquhouns were running ahead of them down Glen Fruin. The MacGregors met the head of Dumbarton University and his students 鈥� thirty-seven people. The head said to the chief of the MacGregors, Alasdair Dubh, that he was putting the young folk in his care.
There was a barn nearby. Alasdair Dubh ordered that the students be put there under the care of one of his men, E貌ghann Dubh. Now, E貌ghann wasn鈥檛 the brightest puppy in the litter. He didn鈥檛 understand his obligation. He thought that the boys were his prisoners. He stood with his sword outside the barn door and he locked the door.
After the battle, the MacGregors were returning home. They reached the barn. Alasdair saw E貌ghann Dubh. 鈥楨貌ghann,鈥� he said, 鈥榳hat did you do with the lads I left in your care?鈥�
E貌ghann admitted he had killed every one of them. 鈥楪od forbid,鈥� said Alasdair. He went to the barn. The lads were all lying dead. They had been trying to get out because the air was becoming contaminated inside the barn. They didn鈥檛 speak Gaelic and E貌ghann didn鈥檛 speak English. He thought that they were trying to escape. And he killed them.
The MacGregors were indignant about what had happened. They were certain that vengeance would be visited upon them from the Lowlands, and they were correct. They were outlawed.
In the first Litir about the Battle of Glen Fruin, I told you how the MacGregor merchants killed a white-tailed black wether. That鈥檚 what put them on the gibbet, and caused the battle.
A saying arose among the MacGregors. 鈥業t would have been better had the black wether with the white tail never been born.鈥� It would have been better had the black wether with the white tail never been born. Indeed it would.
Broadcast
- Sun 29 Sep 2019 16:00麻豆官网首页入口 Radio nan G脿idheal
All the letters
Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.
Podcast: An Litir Bheag
The Little Letter for Gaelic Learners
An Litir Bheag air LearnGaelic
An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)
Podcast
-
An Litir Bheag
Litirichean do luchd-ionnsachaidh ura. Letters in Gaelic for beginners.