Main content

An Litir Bheag 837

Litir Bheag na seachdain sa le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 837. Roddy Maclean is back with this week's short letter for G脿idhlig learners.

Available now

4 minutes

Last on

Sun 30 May 2021 16:00

Clip

An Litir Bheag 837

Anns a鈥� bhliadhna c貌ig ceud deug, seasgad 鈥檚 a h-ochd (1568) fhuair Clann 始ic Coinnich gr猫im air oighreachd a鈥� Chaisteil Ruaidh anns an Eilean Dubh. Anns a鈥� chogadh chatharra an aghaidh The脿rlaich I, bha iad air taobh an R矛gh. Mar sin, rinn arm Chrombail sgrios air a鈥� chaisteal.聽

Bha e ann an staid thruagh airson greis mh貌r. Tr脿th anns an ochdamh linn deug, chaidh ath-thogail a dh猫anamh air. Ann an seachd ceud deug, ceathrad 鈥檚 a c貌ig (1745), tha daoine ag r脿dh gun robh am Prionnsa 脪g 鈥� Te脿rlach Eideard Sti霉bhart 鈥� a鈥� fuireach ann.聽

Bha e a鈥� feuchainn ri toirt air an uachdaran saighdearan a chur gu Arm nan Seumasach. Bha an dithis a鈥� cabadaich aig 脿m bracaist. Bha iad gu bhith a鈥� tighinn gu aonta.

Ge-t脿, bha bean an uachdarain taiceil do na Hanoibh猫irianaich. Dh貌irt i, a dh鈥檃ona-ghnothach, uisge goileach thairis air cas an duine aice. Cha b鈥� urrainn dha, mar sin, dhol aig ceann feachd. Agus chaill Te脿rlach 脪g an cothrom Clann 鈥檌c Coinnich a鈥� Chaisteil Ruaidh a bhith anns an arm aige.

Goirid an d猫idh sin, bha an oighreachd le Granndaich 脿 Gleann Urchardain. Chaidh fear de na h-uachdarain agus a mhac a-mach air a ch猫ile. An 脿ite an oighreachd a chumail aig an teaghlach, thug an t-uachdaran gu Colaiste Fettes ann an D霉n 脠ideann i. Agus an-diugh tha baile-fearainn faisg air a鈥� chaisteal air a bheil Fettes Farm mar ainm.聽

Bha an caisteal leis na Baillies mu dheireadh. Aig toiseach an d脿rna cogaidh, ghabh an riaghaltas gr猫im air. Bha saighdearan agus feadhainn aig Feachd R矛oghail an Adhair a鈥� fuireach ann.聽

Bha uidheaman gunnaireachd, leithid bhomaichean, air an st貌radh faisg air a鈥� chaisteal. Bha iad air an toirt gu St猫isean R猫ile a鈥� Chaisteil Ruaidh. 脌s a sin, chaidh iad chun an raoin-adhair ann am Manachainn Rois. Chan eil st猫isean no loidhne-r猫ile a鈥� Chaisteil Ruaidh ann am bith an-diugh.聽

Bha na daoine leis an robh an caisteal a鈥� dol ga leasachadh an d猫idh a鈥� chogaidh. Ach fhuair iad a-mach gun robh na cabraichean air grodadh gu m貌r. Thug iad am mullach dheth. Agus tha an Caisteal Ruadh an-diugh na thobhta.聽

The Little Letter 837

In 1568 the Mackenzies got hold of the Redcastle estate on the Black Isle. In the civil war against Charles I, they were on the side of the king. Thus, Cromwell鈥檚 army wrecked the castle.

It was in a poor state for a long time. Early in the 18th century, it was rebuilt. In 1745, people say that the Young Prince 鈥� Charles Edward Stuart 鈥� was staying there.

He was trying to convince the laird to send soldiers to the Jacobite army. The pair were chatting at breakfast time. They were reaching agreement.

However, the laird鈥檚 wife was supportive of the Hanoverians. She deliberately poured boiling water over her husband鈥檚 foot. He couldn鈥檛 thus lead a troop of soldiers. And Prince Charles lost the opportunity for Mackenzies of Redcastle to be in his army.

Shortly after that, the estate was owned by Grants from Glen Urquhart. One of the lairds and his son fell out with each other. Instead of keeping the estate in the family, the laird gave it to Fettes College in Edinburgh. And today there is a farm near the castle called Fettes Farm.

The castle was owned finally by the Baillies. At the start of the second [world] war, the government requisitioned it. Soldiers and RAF personnel were living there.

Ammunition such as bombs, was stored near the castle. It [they] was taken to the Redcastle Railway Station. From there, it [they] went to the aerodrome at Fearn. The Redcastle Station and railway line do not exist today.

The people who owned the castle were going to develop it after the war. But they found out that the roofing timbers were badly rotted. They removed the roof. And Redcastle today is a ruin.

Broadcast

  • Sun 30 May 2021 16:00

All the letters

Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.

Podcast: An Litir Bheag

The Little Letter for Gaelic Learners

An Litir Bheag air LearnGaelic

An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)

Podcast