Main content
An Litir Bheag 953
Litir Bheag na seachdain sa le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 953. This week's short letter for G脿idhlig learners.
Last on
Sun 20 Aug 2023
13:30
麻豆官网首页入口 Radio nan G脿idheal
More episodes
Previous
Next
Corresponding Litir
Litir do Luchd-ionnsachaidh 1257
Clip
-
An Litir Bheag 953
Duration: 03:32
An Litir Bheag 953
始S e bana-ghaisgeach na G脿idhlig a th鈥� ann an Lisa Storey. B鈥� ise a鈥� chiad tidsear aig an robh clas de sgoilearan air a鈥� Gh脿idhealtachd a fhuair foghlam tro mheadhan na G脿idhlig. Bha sin ann am Bun-sgoil a鈥� Mheadhain ann an Inbhir Nis.
Buinidh Lisa o th霉s do dh鈥橢ilean Bhatarsaigh. Tha Bhatarsaigh ri taobh Bharraigh, agus ceangailte ris an-diugh le cabhsair. Anns an leabhar 霉r aice 鈥楤hatarsaigh agus na Raiders鈥�, tha Lisa ag innse dhuinn mun str矛 aig eileanaich airson an c貌raichean fearainn.
Airson an suidheachadh a thuigsinn, th猫id sinn air ais gu ochd ceud deug, trithead 始s a h-ochd (1838). 始S ann an uair sin a reic MacN猫ill Bharraigh 鈥� an ceann-cinnidh 鈥� an oighreachd aige. Cheannaich uachdaran-fearainn 脿 Siorrachd Obar Dheathain i. B鈥� esan an C貌irneal G貌rdan 脿 Cluanaidh. An ceann greis, th貌isich e air daoine fhuadachadh 脿 Barraigh.聽
Cha b鈥� e sin a-mh脿in. Chaidh daoine a chur a-mach 脿s na bailtean aca ann am Barraigh fh猫in 鈥� gu bailtean eile 鈥� airson fearann math a shaoradh do thuathanaich. Bha Bhatarsaigh air fad na thuathanas. Cha robh air fh脿gail aig muinntir an 脿ite ach fearann truagh. Agus bha gu le貌r de na daoine nan coitearan. Cha robh fearann aca idir.
Chaochail an C貌irneal G貌rdan. An ceann greis fhuair a nighean-ch猫ile 鈥� a鈥� Bhaintighearna G貌rdan Cathcart 鈥� sealbh air an oighreachd. Lean i oirre leis na fuadaichean. Ged a bha an oighreachd na l脿mhan fad iomadh bliadhna, cha do chuir i a cas oirre ach aon turas.
Tha Lisa Storey a鈥� m矛neachadh mar a chuidich Achd nan Croitearan na croitearan ann am Barraigh. Ach cha d鈥� fhuair na coitearan buannachd sam bith. Bha iadsan fhathast 脿s aonais fearann.
Cha mh貌r nach robh Comhairle Siorrachd Inbhir Nis cho dona ris na h-uachdarain. Bha cumhachd mh貌r aig uachdarain air a鈥� chomhairle an uair sin. Dhi霉lt a鈥� chomhairle fearann a ghabhail airson choitearan fon an Allotments (Scotland) Act. Agus dhi霉lt an Congested Districts Board iarrtasan airson fearann ann am Barraigh cuideachd. Anns an ath Litir bheir sinn s霉il air mar a ghabh cuid de choitearan fearann dhaibh fh猫in ann am Bhatarsaigh, ge b鈥� oil leis an uachdaran!
Buinidh Lisa o th霉s do dh鈥橢ilean Bhatarsaigh. Tha Bhatarsaigh ri taobh Bharraigh, agus ceangailte ris an-diugh le cabhsair. Anns an leabhar 霉r aice 鈥楤hatarsaigh agus na Raiders鈥�, tha Lisa ag innse dhuinn mun str矛 aig eileanaich airson an c貌raichean fearainn.
Airson an suidheachadh a thuigsinn, th猫id sinn air ais gu ochd ceud deug, trithead 始s a h-ochd (1838). 始S ann an uair sin a reic MacN猫ill Bharraigh 鈥� an ceann-cinnidh 鈥� an oighreachd aige. Cheannaich uachdaran-fearainn 脿 Siorrachd Obar Dheathain i. B鈥� esan an C貌irneal G貌rdan 脿 Cluanaidh. An ceann greis, th貌isich e air daoine fhuadachadh 脿 Barraigh.聽
Cha b鈥� e sin a-mh脿in. Chaidh daoine a chur a-mach 脿s na bailtean aca ann am Barraigh fh猫in 鈥� gu bailtean eile 鈥� airson fearann math a shaoradh do thuathanaich. Bha Bhatarsaigh air fad na thuathanas. Cha robh air fh脿gail aig muinntir an 脿ite ach fearann truagh. Agus bha gu le貌r de na daoine nan coitearan. Cha robh fearann aca idir.
Chaochail an C貌irneal G貌rdan. An ceann greis fhuair a nighean-ch猫ile 鈥� a鈥� Bhaintighearna G貌rdan Cathcart 鈥� sealbh air an oighreachd. Lean i oirre leis na fuadaichean. Ged a bha an oighreachd na l脿mhan fad iomadh bliadhna, cha do chuir i a cas oirre ach aon turas.
Tha Lisa Storey a鈥� m矛neachadh mar a chuidich Achd nan Croitearan na croitearan ann am Barraigh. Ach cha d鈥� fhuair na coitearan buannachd sam bith. Bha iadsan fhathast 脿s aonais fearann.
Cha mh貌r nach robh Comhairle Siorrachd Inbhir Nis cho dona ris na h-uachdarain. Bha cumhachd mh貌r aig uachdarain air a鈥� chomhairle an uair sin. Dhi霉lt a鈥� chomhairle fearann a ghabhail airson choitearan fon an Allotments (Scotland) Act. Agus dhi霉lt an Congested Districts Board iarrtasan airson fearann ann am Barraigh cuideachd. Anns an ath Litir bheir sinn s霉il air mar a ghabh cuid de choitearan fearann dhaibh fh猫in ann am Bhatarsaigh, ge b鈥� oil leis an uachdaran!
The Little Letter 953
Lisa Storey is a Gaelic heroine. She was the first teacher in the Highlands who had a class that received its education through the medium of Gaelic. That was in Central School in Inverness.
Lisa originally belongs to the island of Vatersay. Vatersay is next to Barra and connected to it today by a Causeway. In her new book 鈥楤hatarsaigh agus na Raiders鈥�, Lisa tells us about the islanders鈥� struggle for their land rights.
To understand the situation, we鈥檒l go back to 1838. It鈥檚 then that MacNeil of Barra 鈥� the clan chief 鈥� sold his estate. A landlord from Aberdeenshire bought it. He was Colonel Gordon of Cluny. After a while he started to clear people from Barra.
Not only that. People were put out of their villages in Barra itself 鈥� to other villages 鈥� to release good land to farmers. Vatersay was a farm in its entirety. All that was left to the local people was poor land. And plenty of the people were cottars. They had no land at all.
Colonel Gordon died. After a while his daughter-in-law 鈥� Lady Gordon Cathcart 鈥� gained ownership of the estate. She continued with the clearances. Although the estate was in her hands for many years, she only stepped on it on one occasion.
Lisa Storey explains how The Crofters Act helped the crofters in Barra. But the cottars received no benefit. They were still without land.
Inverness-shire County Council were almost as bad as the landlords. Landlords had great power on the council at that time. The council refused to take land for cottars under the Allotments (Scotland) Act. And the Congested Districts Board refused requests for land in Barra as well. In the next Litir, we鈥檒l look at how some of the cottars claimed land for themselves on Vatersay, regardless of the landlord.
Lisa originally belongs to the island of Vatersay. Vatersay is next to Barra and connected to it today by a Causeway. In her new book 鈥楤hatarsaigh agus na Raiders鈥�, Lisa tells us about the islanders鈥� struggle for their land rights.
To understand the situation, we鈥檒l go back to 1838. It鈥檚 then that MacNeil of Barra 鈥� the clan chief 鈥� sold his estate. A landlord from Aberdeenshire bought it. He was Colonel Gordon of Cluny. After a while he started to clear people from Barra.
Not only that. People were put out of their villages in Barra itself 鈥� to other villages 鈥� to release good land to farmers. Vatersay was a farm in its entirety. All that was left to the local people was poor land. And plenty of the people were cottars. They had no land at all.
Colonel Gordon died. After a while his daughter-in-law 鈥� Lady Gordon Cathcart 鈥� gained ownership of the estate. She continued with the clearances. Although the estate was in her hands for many years, she only stepped on it on one occasion.
Lisa Storey explains how The Crofters Act helped the crofters in Barra. But the cottars received no benefit. They were still without land.
Inverness-shire County Council were almost as bad as the landlords. Landlords had great power on the council at that time. The council refused to take land for cottars under the Allotments (Scotland) Act. And the Congested Districts Board refused requests for land in Barra as well. In the next Litir, we鈥檒l look at how some of the cottars claimed land for themselves on Vatersay, regardless of the landlord.
Broadcast
- Sun 20 Aug 2023 13:30麻豆官网首页入口 Radio nan G脿idheal
All the letters
Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.
Podcast: An Litir Bheag
The Little Letter for Gaelic Learners
An Litir Bheag air LearnGaelic
An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)
Podcast
-
An Litir Bheag
Litirichean do luchd-ionnsachaidh ura. Letters in Gaelic for beginners.