Main content

An Litir Bheag 972

Litir Bheag na seachdain sa le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 972. This week's short letter for G脿idhlig learners.

Available now

4 minutes

Last on

Sun 31 Dec 2023 14:02

Clip

An Litir Bheag 972

A bheil sibh e貌lach air Asainte? Sin sg矛re ann an taobh an iar Siorrachd Chataibh. Ann an ochd ceud deug, naochad 鈥檚 a h-aon (1891) bha G脿idhlig aig ochdad 鈥檚 a seachd 脿s a鈥� cheud (87%) de na daoine ann. Tha dualchas G脿idhealach l脿idir aig muinntir Asainte.

Fhuair mi leabhran o chionn ghoirid. Tha e l脿n sheanfhaclan G脿idhlig. 鈥橲 e an tiotal air an leabhar 鈥�Gaelic Proverbs鈥�. Chaidh fhoillseachadh ann an naoi ceud deug, seachdad 鈥檚 a tr矛 (1973).

Agus d猫 an ceangal a tha ann eadar an leabhar agus Asainte? Uill, 鈥檚 e boireannach 脿 Asainte a chuir ri ch猫ile e. B鈥� ise Barabra Nic Le貌id. Bhuineadh i do Chlais an Easaidh. Chuala i gu le貌r de na seanfhaclan aig a m脿thair.

Bidh m貌ran de na seanfhaclan aice aithnichte do dhaoine 脿 sg矛rean eile. Nochdaidh gu le貌r dhiubh ann an cainnt is sgr矛obhadh fhathast. Ach tha mi airson feadhainn a thoirt dhuibh nach eil cho cumanta.

Seo agaibh a鈥� chiad fhear: Am fear a gheibh ainm na mocheirigh, faodaidh e cadal anmoch. Get a name of early rising and you can sleep late. Am fear a gheibh ainm na mocheirigh, faodaidh e cadal anmoch.

Ciamar a chanamaid ann an G脿idhlig 鈥�friendship cannot be one-sided鈥�? Uill, tha seanfhacal aig Barabra air an dearbh chuspair: Cha seas c脿irdeas air aon chois. Friendship cannot stand on one leg. Cha seas c脿irdeas air aon chois. Agus seo fear eile mu ch脿irdeas: An 脿m na h-猫iginn, dearbhar na c脿irdean. Adversity shows your true friends. An 脿m na h-猫iginn, dearbhar na c脿irdean.

Tha e inntinneach cho tric 鈥檚 a tha m貌ine a鈥� nochdadh ann an seanfhaclan G脿idhlig. Chan eil sin f矛or mun Bheurla! Seo agaibh fear aig Barabra: Chan aithnich thu duine ach an loisg thu cruach mh貌ine c貌mhla ris. Gu litreachail tha e a鈥� ciallachadh 鈥�you won鈥檛 know a person until you have burned a peatstack with them.鈥� Tha fhios gu bheil sin a鈥� ciallachadh gu feum thu bliadhna, no co-dhi霉 fad geamhraidh, a chur seachad le cuideigin mus bi thu e貌lach orra. Chan aithnich thu duine ach an loisg thu cruach mh貌ine c貌mhla ris.

The Little Letter 972

Do you know Assynt? That鈥檚 an area in the western side of the county of Sutherland. In 1891 Gaelic was spoken by 87% of the people there. The people of Assynt have a strong Gaelic heritage.

I got a booklet recently. It鈥檚 full of Gaelic proverbs. The title of the book is 鈥楪aelic Proverbs鈥�. It was published in 1973.

And what鈥檚 the link between the book and Assynt? Well, it鈥檚 a woman from Assynt that compiled it. She was Barbara MacLeod. She heard many of the proverbs from her mother.

Many of her proverbs will be familiar to people from other areas. A lot of them appear in speech and writing still. But I want to give you some that are not so common.

Here is the first one: Am fear a gheibh ainm na mocheirigh, faodaidh e cadal anmoch. Get a name of early rising and you can sleep late. Am fear a gheibh ainm na mocheirigh, faodaidh e cadal anmoch.

How might we say in Gaelic 鈥榝riendship cannot be one-sided鈥�? Well, Barbara has a proverb on the very topic: Cha seas c脿irdeas air aon chois. Friendship cannot stand on one leg. Cha seas c脿irdeas air aon chois. And here is another about friendship: An 脿m na h-猫iginn, dearbhar na c脿irdean. Adversity shows your true friends. An 脿m na h-猫iginn, dearbhar na c脿irdean.

It鈥檚 interesting how often peat appears in Gaelic proverbs. That鈥檚 not true about the English language! Here is one of Barbara鈥檚: Chan aithnich thu duine ach an loisg thu cruach mh貌ine c貌mhla ris. Literally, it means 鈥榶ou won鈥檛 know a person until you have burned a peatstack with them.鈥� I reckon that means that you require to spend a year, or at least a full winter, with somebody before you know them. Chan aithnich thu duine ach an loisg thu cruach mh貌ine c貌mhla ris.

Broadcast

  • Sun 31 Dec 2023 14:02

All the letters

Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.

Podcast: An Litir Bheag

The Little Letter for Gaelic Learners

An Litir Bheag air LearnGaelic

An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)

Podcast