Main content

An Litir Bheag 1006

Litir Bheag na seachdain sa le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 1006. This week's short letter for G脿idhlig learners.

Available now

4 minutes

Last on

Sun 25 Aug 2024 13:30

Clip

An Litir Bheag 1006

Bha mi ag innse dhuibh mun chunntas aig John of Fordun mu th霉s nan G脿idheal. Bha Simon Breac air clach a tharraing suas bho ghrunnd na mara. Bha i ann an cumadh cathrach. Bha Simon dhen bheachd gun robh i na tiodhlac bho na diathan.

Nise, tha John ag aideachadh gur d貌cha nach t脿inig a鈥� chathair-chloiche bho ghrunnd na mara. Bha cuid a鈥� cumail a-mach gun t脿inig i bhon 脠iphit le athair Shimoin 鈥� Gaythelos. Bhiodh r矛ghrean G脿idhealach anns an Sp脿inn nan suidhe air a鈥� chloich nuair a bha iad a鈥� gabhail am b貌idean mar r矛gh.

Thug Simon a鈥� chlach a dh鈥櫭坕rinn. Chuir e air mullach cnuic i ann an Teamhair 鈥� 脿ite naomh. Bhiodh r矛ghrean nan G脿idheal ann an 脠irinn nan suidhe air a鈥� chathair r矛oghail sin nuair a bha inbhe r矛gh air a buileachadh orra.聽

Ach an e sin a鈥� chlach a tha a-nise ann an Taigh-tasgaidh Pheairt 鈥� an t猫 air an robh r矛ghrean Albannach air an cr霉nadh ann an Sg脿in? Uill, chan eil Clach Sg脿in ann an cumadh cathrach. Agus chan eil i air a d猫anamh de mh脿rmor. Chan eil e ro choltach gu bheil sinn a鈥� bruidhinn air an aon chloich.聽

Agus an ann 脿 脠irinn a th脿inig i? No an t脿inig i bho chuaraidh faisg air Sg脿in fh猫in, gun bhuntanas sam bith aice do dh鈥櫭坕rinn, don Sp脿inn no don 脠iphit?! Chan eil math dhomh beachd a thoirt seachad!

Tha John of Fordun ag r脿dh gun tug a鈥� chiad r矛gh G脿idhealach ann an Alba 鈥� Fearghas mac Fhearchaid 鈥� a-nall i 脿 脠irinn. Bha sin anns a鈥� bhliadhna tr矛 cheud is trithead ro Chr矛osd (330 BC). Tha a鈥� chuid as motha de sgoilearan ag r脿dh gu bheil sin fada ro thr脿th. Co-dhi霉, tha John ag innse dhuinn gum b鈥� ise an dearbh chathair a thug Simon Breac a dh鈥櫭坕rinn. Agus chaidh Fearghas a chr霉nadh oirre mar R矛gh ann an 鈥楽cotia鈥�.聽

Ge-t脿, tha John ag innse dhuinn gun robh cr矛och ann an Druim Albann eadar t矛r nan G脿idheal air an taobh an iar agus t矛r nan Cruithneach air an taobh an ear. Ma bha a鈥� chlach ann an Alba, cha robh i ann an Sg脿in.

The Little Letter 1006

I was telling you about John of Fordun鈥檚 account of the origin of the Gaels. Simon Breac had pulled up a stone from the seabed. It was in the shape of a throne. Simon reckoned it was a gift from the gods.

Now, John admits that the stone throne perhaps did not come from the seabed. Some people maintained that it came from Egypt with Simon鈥檚 father 鈥� Gaythelos. The Gaelic kings in Spain would sit on the stone when they were being sworn in as a king.

Simon took the stone to Ireland. He put it on the top of a hill in Tara 鈥� a sacred place. The kings of the Gaels in Ireland would sit on that royal throne when the status of a king was bestowed upon them.

But is that the stone that is now in the Perth Museum 鈥� the one upon which Scottish kings were crowned at Scone? Well, the Stone of Scone is not in the shape of a chair. And it鈥檚 not made of marble. It doesn鈥檛 look like we are speaking about the same stone.

And was it from Ireland that it came? Or did it come from a quarry near Scone itself, without having any connection to Ireland, Spain or Egypt? I鈥檇 better not express an opinion!

John of Fordun says that the first Gaelic king in Scotland 鈥� Fergus son of Ferchad 鈥� brought it over from Ireland. That was in the year 330 BC. Most scholars say that is far too early. Anyway, John tells us that this was the same chair that Simon Breac took to Ireland. And Fergus was crowned on it as King in 鈥楽cotia鈥�.

However, John tells us there was a border in Drumalbane between the land of the Gaels in the west and the land of the Picts in the east. If the stone was in Scotland, it wasn鈥檛 in Scone.

Broadcast

  • Sun 25 Aug 2024 13:30

All the letters

Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.

Podcast: An Litir Bheag

The Little Letter for Gaelic Learners

An Litir Bheag air LearnGaelic

An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)

Podcast