Main content

An Litir Bheag 1038

Litir Bheag na seachdain sa le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 1038. This week's short letter for G脿idhlig learners.

Available now

4 minutes

Last on

Sun 6 Apr 2025 13:30

Clip

An Litir Bheag 1038

Bha Iain Beag MacAnndra mar ph脿irt de bhuidheann ann an Coileachaidh ann an Srath 脠ireann. Chuir iad stad air Abraich a bha air creach a thogail. Mharbh Iain ceannard nan Abrach le a bhogha. Dh鈥櫭╥gh uachdaran Choileachaidh, 鈥楾apadh leat, Iain Bhig MhicAnndra 脿 Dail na h-Aitnich, 鈥檚 e do l脿mh fh猫in a rinn sin!鈥櫬�

Ach carson a dh鈥櫭╥gh e? An e brathadh a bha ann? An robh uachdaran Choileachaidh airson 鈥檚 gun d猫anadh na h-Abraich d矛oghaltas air Iain Beag, seach air muinntir Choileachaidh?

Chuala gille, a bha na bheachdair do na creachadairean, a h-uile c脿il. Thill e dhachaigh. Dh鈥檌nns e do dhaoine eile mar a thachair. Fhuair na h-Abraich a-mach c脿鈥� robh Dail na h-Aitnich. Thagh iad seachdnar. Bha iad a鈥� dol a mharbhadh Iain Beag. Ach cha robh fios aig duine aca d猫 an coltas a bha air Iain.

Bha Iain deiseil air an son. Bha bogha agus saighdean aige gu h-脿rd ann an craobh-ghiuthais mh貌r faisg air an taigh.

An ceann greis, th脿inig na h-Abraich. Chunnaic Iain iad agus chaidh e a choinneachadh riutha. 鈥楥脿it a bheil taigh Iain Bhig MhicAnndra?鈥� thuirt iad ris.

鈥楽eallaidh mi sin dhuibh,鈥� fhreagair Iain. Agus thug e don taigh aige fh猫in iad. Bha a bhean a-staigh. Thuig i an suidheachadh. Thug i sgleog air cluas Iain agus thuirt i ris, 鈥楾halla is faigh do mhaighstir. Tha e sa mhonadh leis a鈥� chrodh. Agus bi sgiobalta!鈥�

Dh鈥檉halbh Iain a-mach. Cha deach e chun a鈥� mhonaidh. Shreap e suas a鈥� chraobh far an robh a bhogha is saighdean. An ceann greis, thug a bhean s霉il a-mach air an uinneig. 鈥楽eo an duine agam,鈥� thuirt i.聽

Cha do thuig na h-Abraich gun robh iad ann an cunnart. Dh鈥檉halbh iad a-mach air an doras mh貌r, fear mu seach. Loisg Iain Beag orra. A r猫ir beul-aithris, dh鈥檉h脿g e aon duine be貌. Ach m貌ran bhliadhnaichean an d猫idh l脿imhe, chaidh seachd uaighean a lorg faisg air Dail na h-Aitnich 鈥� a鈥� ciallachadh gun deach an seachdnar a mharbhadh.

Chaidh carragh-chuimhne do dh鈥橧ain a thogail air taobh thall na h-aibhne bho Dhail na h-Aitnich mar chuimhneachan air. Tha i ann fhathast.

The Little Letter 1038

Iain Beag MacAnndra was a part of a group in Kyllachy in Strathdearn. They stopped Lochaber men who had plundered cattle. Iain killed the leader of the Lochaber men with his bow. The laird of Kyllachy shouted, 鈥楾hank you, Iain Beag MacAnndra of Dalnahatnich, it鈥檚 your own hand that did this!鈥�

But why did he shout? Was it treachery? Was the laird of Kyllachy wanting the Lochaber men to wreak revenge on Iain Beag, rather than on the people of Kyllachy?

A lad, who was a scout for the plunderers, heard everything. He returned home. He told other people what had happened. The Lochaber folk found out where Dalnahatnich was. They chose seven people. They were going to kill Iain Beag. But none of them knew what Iain looked like.

Iain was ready for them. He had a bow and arrows high in a large pine tree near the house.

After a while, the Lochaber men came. Iain saw them and he went to meet them. 鈥榃here is the house of Iain Beag MacAnndra?鈥� they said to him.

鈥業鈥檒l show that to you,鈥� replied Iain. And he took them to his own house. His wife was in. She understood the situation. She boxed Iain on the ear and said to him, 鈥楪o and fetch your master. He is on the hill with the cattle. And be quick about it!鈥�

Iain went out. He didn鈥檛 go to the hill. He climbed up the tree where his bow and arrow were. After a while, his wife looked out the window. 鈥楬ere is my husband,鈥� she said.聽

The Lochaber men didn鈥檛 understand that they were in danger. They went out the front door, one after another. Iain Beag fired on them. According to oral tradition, he left one man alive. But many years later, seven graves were found near Dalnahatnich 鈥� meaning that the seven men were killed.

A memorial was raised to Iain across the river from Dalnahatnich in his memory. It鈥檚 still there.

Broadcast

  • Sun 6 Apr 2025 13:30

All the letters

Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.

Podcast: An Litir Bheag

The Little Letter for Gaelic Learners

An Litir Bheag air LearnGaelic

An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)

Podcast