01/09/2006
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 374
Duration: 05:39
Litir 374: Gr脿mar D霉bailt Beurla is G脿idhlig
An do mhothaich sibh a-riamh mar a tha am facal fear air a dhol rudeigin boireann ann an cuid de sg矛rean? Tha mi a鈥 ciallachadh le sin, gum bi cuid ag r脿dh an fhear, an 脿ite am fear anns an tuiseal ainmneach. Mar eisimpleir 鈥 sin an fhear a bha mi a鈥 ciallachadh an 脿ite sin am fear a bha mi a鈥 ciallachadh. Uill, chan e rud 霉r a th鈥 ann. Bha e a鈥 tachairt anns na ceathradan dhen naoidheamh linn deug. Tha fhios a鈥檓 air sin, oir tha liosta aig Iain Foirbeis anns an leabhar aige Gr脿mar D霉bailt Beurla is G脿idhlig air a bheil 鈥淪eollairtean Gaelig Mi-cheart鈥 no Improper Gaelic Phrases agus tha an fhear ud 鈥 yon fellow, that man 鈥 nam measg.
Ach tha Foirbeis uabhasach 脿ilgheasach. Tha e ag r脿dh nach eil feagal ceart is gur e eagal a bu ch貌ir a r脿dh. Tha e m矛-thoilichte le D猫 mar a tha sibh? is bhrist e a chas an 脿ite bhris e a chas. Agus tha e ag r脿dh gu bheil e ce脿rr a bhith ag r脿dh char e a-null 鈥 is gur e chaidh e a-null a tha ceart. Ach buinidh na rudan seo do dhualchainntean na G脿idhlig. Agus nach eil beairteas againn nar dualchainntean?
脠istibh ri seo: 脌rdachdainn, cruinneachdainn, cinneachdainn, ceasnachdainn ... and the like are improperly used by vulgar speakers for 脿rdachadh, cruinneachadh, ceasnachadh etc. A-rithist, nach e rud dualchainnteach a tha sin? Agus fhad 鈥檚 a tha mi a-mach air dualchainntean, tha seo aige: The erroneous practice of pronouncing adh or eadh like ubh prevails to a great extent in Ross and Sutherlandshire; as bheirubh, chuirubh, chitu ... for bheireadh, chuireadh, chiteadh... Obh obh!
Air an l脿imh eile, nach robh Foirbeis ceart ann a bhith a鈥 cur s矛os air abairtean mar tha e dependigeag ort oir tha abairtean matha G脿idhlig ann airson sin. D猫 chanadh sibh fh猫in airson tha e dependigeag ort? Cuiridh mi na fuasglaidhean aig Foirbeis anns an dreach sgr矛obhte dhen Litir. Ch矛 sibh sin ann am P脿ipear Beag an Eilein Sgitheanaich, Observer Shruighlea no air l脿rach-l矛n Gh脿idhlig a鈥 BhBC.
Nise, bu toigh leam t貌imhseachan no dh脿 a chur mur coinneimh. Tha liosta de dh鈥檃bairtean Frangach aig Foirbeis, agus a鈥 Gh脿idhlig air an son rin taobh. Tha mi a鈥 dol a thoirt dhuibh na G脿idhlig is tha mi airson 鈥檚 gun can sibh d猫 an Fhraingis a th鈥 air gach abairt.
Seo a-nist iad: Ceann ri ceann. Ceann ri ceann 鈥 t锚te-脿-t锚te. Str脿c cr矛ochnachaidh. Str脿c cr矛ochnachaidh 鈥 coup de gr芒ce; Se貌mar uaigneach mn脿 uaisle. Se貌mar uaigneach mn脿 uaisle 鈥 boudoir. Gille-se貌mair. Gille-se貌mair 鈥 valet de chambre. Fear ionnsaichte. Fear ionnsaichte 鈥 savant. Dia 鈥檚 mo ch貌ir. Dia 鈥檚 mo ch貌ir 鈥 Dieu et mon Droit. Olc dh脿san a smaoinicheas air olc. Olc dh脿san a smaoinicheas air olc 鈥 honi soit qui mal y pense.
An robh sibh math orra? Bha. Tr猫s bien! Airson cr矛och a chur air an Litir, tha ceist agam dhuibh. D猫 a鈥 Gh脿idhlig a th鈥 air irony? 脤oranas, nach e? Ach 鈥檚 e sg猫igeach a bh鈥 aig Foirbeis. Tha e a鈥 sgr矛obhadh Is e Sg猫igeach figear anns am bheil neach ag r脿dh gu sg猫igeil, chan i a bheachd ach a ceart-chaochladh. Agus tha e a鈥 toirt eisimpleir 鈥 Their sinn ri giullan a dh矛ochuimhnicheas a leasan 鈥 鈥淕u dearbh is c霉ramach thu!鈥 Beannachd leibh.
Faclan na Litreach
Abairtean na Litreach
Puing-ch脿nain na Litreach
Gn脿ths-cainnt na Litreach
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.