16/06/2006
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 363
Duration: 05:38
Litir 363: Lusan Albannach
Tha an samhradh ann a-nise. Leis an fh矛rinn innse, bha an samhradh ann o chionn ceala-deug. Ciamar a tha mi a鈥 tomhas sin? A bheil mi a鈥 gabhail ris gur e a鈥 chiad latha dhen 脪gmhios a鈥 chiad latha dhen t-samhradh? Uill, chan eil, oir tha e follaiseach dhomh nach eil an samhradh a鈥 nochdadh air an aon latha a h-uile bliadhna. Uaireannan nochdaidh e tr脿th. Uaireannan, bidh e anmoch.
Ach tha mi ag r脿dh gu robh an samhradh ann o chionn ceala-deug leis gun do chuir mi seachad deireadh-sheachdain ann an Srath Sp猫. Agus 鈥檚 e an rud as motha a chomharraicheas gu bheil an samhradh ann, ann an Srath Sp猫, gu bheil a鈥 Chuithe Chrom briste.
Nise, 鈥檚 e a鈥 Chuithe Chrom an sneachd aig ceann shuas a鈥 Choire Chais air a鈥 Ch脿rn Ghorm 鈥 sneachd a th鈥 air fh脿gail bhon gheamhradh nuair a tha a leithid air leaghadh ann an 脿iteachan eile. Tha i ann an cumadh cromaig 鈥 an aon chumadh a h-uile bliadhna. Bidh i a鈥 briseadh anns a鈥 mheadhan timcheall air deireadh a鈥 Ch猫itein no toiseach an 脪gmhios. Agus nuair a bhriseas i, 鈥檚 e sin toiseach an t-samhraidh. No co-dhi霉 鈥檚 e sin a chanadh na seann Gh脿idheil anns an sg矛re. Air an d脿rna latha dhen 脪gmhios am-bliadhna, bha i briste, mura robh i briste roimhe sin.
鈥橲 e aon de na rudan eile a chomharraicheas an samhradh ann an Srath Sp猫 鈥 no co-dhi霉 anns a鈥 Mhonadh Ruadh 鈥 gu bheil an Lusan Albannach fo bhl脿th. An Lusan Albannach: 鈥檚 e sin a鈥 Gh脿idhlig a th鈥 air an Trailing Azalea no Loiseleuria procumbens. 鈥橲 e a th鈥 ann lus beag 矛osal a tha a鈥 f脿s faisg air an talamh 鈥 air talamh gu math 脿rd far a bheil a鈥 ghaoth l脿idir. Tha d矛theanan beaga pionca air aig an 脿m seo dhen bhliadhna. Tha e gu math snog a鈥 coimhead.
鈥橲 e am Monadh Ruadh fear de na h-脿iteachan far am faicear an Lusan Albannach gu n脿darrach. Ann am Breatainn, 鈥檚 ann ann an Alba a-mh脿in a nochdas e agus tha mi a鈥 d猫anamh dheth gur e sin as coireach ri ainm ann an G脿idhlig. Ach ma choimheadas tu air na h-脿iteachan feadh an t-saoghail far an nochd e, tha iomadh d霉thaich ann. Tha iad uile timcheall a鈥 Ph貌la mu Thuath.
Airson a bhith mionaideach mun 脿ite far am faca mi an Lusan Albannach, bha mi air Creag Ghobharaidh. Tha sin gu tuath air Loch Mh霉rlaig a tha eadar an Aghaidh Mh貌r agus an C脿rn Gorm. Air an druim eadar Creag Ghobharaidh agus Meall a鈥 Bhuachaille, th脿inig mi tarsainn air clach mh貌r. Tha i air a d猫anamh de chlach-ghr脿in ruadh 鈥 a鈥 chlach a dh鈥檉h脿gas gur e 鈥淎m Monadh Ruadh鈥 a chanas daoine ris na beanntan sin. Tha a鈥 chlach seo gu math m貌r. Tha i a鈥 stobadh suas os cionn an droma agus, gu dearbh, tha i cho m貌r 鈥檚 gum faicear i bho bhonn a鈥 ghlinne.
Tha sgeulachd co-cheangailte ris a鈥 chloich. Bha t猫 脿s an Aghaidh Mh貌ir c貌mhla rium, is beagan G脿idhlig aice. 鈥淐lach an Iutharnaich鈥, thuirt i. 鈥淐lach an Iutharnaich 鈥 the stone of the hellish man.鈥 A r猫ir beul-aithris, bha fear cruaidh an-iochdmhor ann air an robh 鈥淎n t-Iutharnach鈥. Bha bothan aige faisg air l脿imh oir cha b鈥 urrainn dha fuireach c貌mhla ri c脿ch anns a鈥 ghleann. Tha an t-Iutharnach air falbh, ach tha ainm fhathast co-cheangailte ris an 脿ite, ged nach eil e cl脿raichte air a鈥 mhapa. Tha an t-脿m aig an t-Suirbhidh 脪rdanais sin atharrachadh.
Faclan na Litreach
Abairtean na Litreach
Puing-ch脿nain na Litreach
Gn脿ths-cainnt na Litreach
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.