24/03/2006
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 351
Duration: 05:49
Litir 351: Noid
Bha mi air chuairt an l脿 eile air earrann dhen t-seann rathad a thog an Seanalair Wade tro Bh脿ideanach. Thog e an rathad eadar seachd ceud deug, fichead 鈥檚 a h-ochd (1728) agus seachd ceud deug is trithead (1730). Tha an earrann sin a鈥 f脿gail slighe an rathaid mh貌ir, an A9, aig Eadrais agus a鈥 tilleadh ga ionnsaigh faisg air Ruadhainn. Tha na bailtean sin le ch猫ile faisg air Bail鈥 脵r an t-Sl猫ibh.
Eadar Eadrais agus Ruadhainn, tha baile-fearainn ann air a bheil Noid. Tha e coltach gur e seann ainm Ceilteach a th鈥 ann an Noid, a鈥 ciallachadh 鈥溍爄te 霉r鈥. Cha do thachair cus a bha ainmeil ann, tha mi cinnteach. Ach a-mh脿in aon rud. Bha Noid ainmeil airson bana-bhuidseach a bha uaireigin a鈥 fuireach ann.
Chuireadh i eagal am beatha air muinntir an 脿ite, a r猫ir beul-aithris. Duine sam bith a rachadh na h-aghaidh, bhiodh an crodh aca a鈥 b脿sachadh, agus bhiodh an cuid thaighean uaireannan a鈥 dol na theine. Dh鈥檉h脿s e cho dona 鈥檚 gu robh eagal air na daoine falbh bhon dachaigh aca gun chead bhon chaillich. Agus airson cead fhaighinn bhuaipe, dh鈥檉heumadh iad airgead a thoirt dhi.
L脿 a bha seo, th脿inig fear 脿s a鈥 Ghalltachd a dh鈥檉huireach anns an sg矛re. Fhuair e taigh faisg air Ruadhainn. Cha robh e a鈥 creidsinn ann am buidseachd idir. Gu dearbh, bhiodh e a鈥 magadh air a鈥 bhana-bhuidsich agus air a h-uile duine a thug creideas dhi. Dhi霉lt e sgillinn ruadh a thoirt dhi.
Feasgar a bha seo, bha e a-muigh a鈥 coimhead a chruidh. Chunnaic e maigheach a鈥 dol timcheall nam b貌, a鈥 deothail nan sineachan air gach t猫 aca. Bha gunna aige. Fhuair e faisg gu le貌r air a鈥 mhaighich airson losgadh oirre. Leig e urchair ach cha do rinn e cron sam bith air a鈥 mhaighich. Ruith i p矛os beag air falbh is stad i. Shuidh i s矛os is choimhead i air an tuathanach, gun choltas dragh oirre.
Goirid 脿s d猫idh sin, thiormaich na b脿. Chan fhaighte deur bainne bhuapa. Chuir an tuathanach coire air lus sa ph脿irc far an robh an crodh-bainne ag ionaltradh. Ghluais e an crodh. Ach mean air mhean bha na beathaichean a鈥 b脿sachadh. Cha robh an duine Gallta airson creidsinn gur e a鈥 bhana-bhuidseach a bu choireach, ach d猫 eile a bhiodh ag adhbharachadh sin?
Dh鈥檌arr e air a bhuachaille dhol gu taigh na bana-bhuidsich le d脿 thunnaig. Thuirt e ris, 鈥淭halla gu taigh na caillich, thoir na tunnagan dhi agus can rithe gu bheil mi an d貌chas gun tachd iad i.鈥
Chaidh am buachaille gu taigh na caillich agus, gu dearbh, chan e f脿ilte chr矛dheil a fhuair e. 鈥淐an ri do mhaighstir,鈥 thuirt a鈥 chailleach ris a鈥 ghille, 鈥済un tachd mise esan mus bi a鈥 ghealach 霉r againn.鈥
L脿 a bha seo, bha an tuathanach a-muigh air an oidhche leis an d脿 ch霉 aige faisg air Noid. A-mach 脿s an dorchadas leum mial-ch霉 m貌r air, ag amas air amhaich. Dh矛on na coin aige fh猫in e. Bha sabaid mh貌r ann. Mu dheireadh chuir coin an duine an teicheadh air a鈥 mhial-ch霉. Dh鈥檉halbh na tr矛 coin a鈥 sabaid gu garg. Chuala an tuathanach Gallta guth, 鈥淕airm air do choin, gairm air do choin.鈥 Ach bha esan ro sg矛th airson gairm air a choin. Agus bhon mhionaid sin fh猫in chan fhacas is cha chualas na coin no a鈥 bhana-bhuidseach a-chaoidh tuilleadh.
Faclan na Litreach
Abairtean na Litreach
Puing-ch脿nain na Litreach
Gn脿ths-cainnt na Litreach
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.