18/02/2005
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 294
Duration: 05:30
Litir 294: Dudley Bradstreet
Bha seanfhacal ann san t-seann aimsir 鈥 Tha a thapadh air teanga an 脠ireannaich, ach 鈥檚 ann an d猫idh l脿imh a tha an G脿idheal glic. D猫 ur beachdan? 鈥橲 d貌cha gu bheil tomhas dhen fh矛rinn ann fhathast鈥 Tha a thapadh air teanga an 脠ireannaich, ach 鈥檚 ann an d猫idh l脿imh a tha an G脿idheal glic.
Co-dhi霉, dh鈥檉haodadh tu r脿dh 鈥檚 d貌cha gu robh e f矛or ann an co-cheangal ri tachartas ann an seachd ceud deug, ceathrad 鈥檚 a c貌ig (1745) nuair a bha Te脿rlach 脪g Sti霉bhart agus arm ann an Derby. 鈥橲 ann an uair sin a fhuair am Prionnsa is a Chomhairle-chogaidh fiosrachadh bho 脠ireannach a nochd nam measg. B鈥 esan Dudley Bradstreet agus bha tapadh air a theanga, ceart gu le貌r. Bha e na fhear-brathaidh don riaghaltas ann an Lunnainn.
Thug e tastan don a h-uile saighdear Seumasach ris an do thachair e air an rathad eadar Lichfield agus Derby. Carson? Uill, gu s矛mplidh, bha e an d貌chas gun cosgadh na saighdearan an t-airgead air deoch l脿idir is gum biodh iad an uair sin gun chomas sabaid. Faisg air Derby, thilg e air falbh a h-uile rud a dh鈥檌nnseadh do na Seumasach gu robh e taiceil don riaghaltas, agus rinn e air campa a鈥 Phrionnsa. Bha e a鈥 coimhead cho spaideil anns an deise 霉r aige, 鈥檚 gu robh na Seumasaich dhen bheachd gur e morair Sasannach a bh鈥 ann. Chaidh a leigeil a-steach don taigh far an robh am Prionnsa agus a Chomhairle-chogaidh a鈥 deasbad. Bha Bradstreet deiseil airson am mealladh gu dubh.
Cha b鈥 e sin a鈥 chiad choinneamh a bh鈥 air a bhith aig a鈥 Chomhairle air an l脿 sin. Na bu tr脿ithe bha am Morair Se貌ras Moireach air a r脿dh gum bu ch貌ir dhaibh tilleadh a dh鈥橝lba. Thuirt Moireach gu robh tr矛 feachdan m貌ra nan aghaidh le trithead m矛le saighdear annta uile gu l猫ir. Bha sin an coimeas ris a鈥 ch貌ig m矛le a bh鈥 aig na Seumasaich. Bha am Prionnsa, ge-t脿, airson cumail a dol a Lunnainn 鈥 nach robh ach ceud is fichead m矛le air falbh.
Bha c霉isean a鈥 dol an aghaidh a鈥 Phrionnsa. Agus nuair a chaidh iarraidh air Bradstreet nochdadh air am beulaibh, chuir esan tarrag a bharrachd sa chiste. Thuirt e gu robh Cumberland a鈥 feitheamh le arm ann an Lichfield. Bha esan a鈥 dol a dhol air c霉l nan Seumasach gus nach fhaigheadh iad cothrom teicheadh gu tuath. Bha an t-arm aig Richmond a鈥 dol a thoirt ionnsaigh orra nuair a bha iad air an rathad. Agus thug Bradstreet rabhadh seachad gu robh arm de dh鈥檕chd no naoi m矛le saighdear ann an Northampton, eadar Derby agus Lunnainn. 鈥橲 e breug a bh鈥 aige 鈥 cha robh c脿il de she貌rsa ann.
Bha Bradstreet dhen bheachd gun cuireadh na Seumasaich feadhainn gu ruige Northampton airson faighinn a-mach an e an fh矛rinn a bh鈥 aige. Cuimhnicheamaid gur e a bha fa-near dha ach d脿il dusan uair a th矛de a chur air na Seumasaich. Aig a鈥 cheann thall, 鈥檚 e barrachd na sin a bh鈥 ann, oir cho-dh霉in a鈥 Chomhairle-chogaidh tilleadh a dh鈥橝lba.
Bha Bradstreet dhen bheachd gun tug esan buaidh air gnothaichean agus tha e coltach gu robh Te脿rlach 脪g dhen aon bheachd. Dh鈥櫭瞨daich am Prionnsa am fear eile a chumail an gr猫im. 鈥橲 mar sin, tr脿th sa mhadainn air an t-siathamh l脿 dhen D霉bhlachd, th貌isich
Bradstreet air an rathad a dh鈥檌onnsaigh Alba an cois arm nan Seumasach. Cuin a dh鈥檉h脿sadh na G脿idheil Albannach glic mun bhrathadh aige? An d猫idh l脿imh? Ch矛 sinn an ath-sheachdain.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing-ch脿nain na seachdaine
Seanfhacal na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.