![](https://ichef.bbci.co.uk/images/ic/640x360/p0hydr10.jpg)
27/06/2003
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 208
Duration: 04:51
Litir 208: Linne Fhaolain
Faisg air Seapail Fhaolain ann an Srath Fhaolain tha abhainn ann air a bheil Uisge Fhaolain. Anns an abhainn, tha linne air a bheil Linne Fhaolain. Dh鈥檉h脿g Naomh Faolan d矛leab mh貌r as a dh猫idh anns an d霉thaich sin, mar a ch矛 sibh!
Anns an t-seann aimsir, bhiodh daoine a bha a鈥 fulaing le tinneas-inntinn air an cur fodha anns an linne, a tha gu math domhainn. Bhiodh aca ri naoi clachan a thogail 脿 bonn na linne agus bhiodh aca ri coiseachd tr矛 tursan timcheall gach fir de thr矛 c霉irn air bruach na h-aibhne, a鈥 tilgeil clach air gach c脿rn gach turas. An uair sin bhiodh iad air an ceangal le r貌p gus nach fhaigheadh iad air gluasad, is bhiodh iad air am f脿gail anns an t-seann seapail fad oidhche le d矛reach feur orra airson an cumail bl脿th.
Thathar ag r脿dh gun do rinneadh leigheas air iomadach duine anns an d貌igh sin. Ach thathar ag r脿dh cuideachd nach eil cumhachd leigheis aig an linne tuilleadh. Chaill i a cumhachd nuair a thuit tarbh innte, agus coin an t貌ir air.
Ma tha sibh air a bhith ann an Taigh-tasgaidh na h-Alba ann an D霉n Eideann, 鈥檚 d貌cha gum bi sibh e貌lach air d脿 rud 脿rsaidh aig a bheil ceangal do Naomh Faolan 鈥 a bhachall agus a chlag. Uill, leis an fh矛rinn innse, chan eil a bhachall gu l猫ir ann 鈥 d矛reach an ceann dheth, am p矛os air am biodh duine a鈥 greimeachadh. 鈥橲 e an t-ainm a th鈥 air 鈥渁n Coigreach鈥. Fhuair e an t-ainm sin leis gum biodh daoine ga thoirt leotha a dh鈥櫭爄teachan fad air falbh airson rudan a chaidh a ghoid a thoirt air ais. Bhiodh am fear air an robh an t-uallach airson an Coigreach a ghl猫idheadh, a鈥 faighinn ceithir sgillinn no paidhir bhr貌g, agus biadh airson aon oidhche, nuair a bhiodh e a鈥 falbh leis a dh鈥檌arraidh crodh a bh鈥 air an iomain gu gleann eile fad air falbh.
鈥橲 e an t-ainm a bh鈥 air an fhear a chumadh rudan mar sin 鈥渁n De貌r鈥, facal 脿s a bheil an sloinneadh Dewar (Mac an De貌ir) a鈥 tighinn an-diugh. B鈥 e a鈥 chiad Phr矛omh Mhinistear ann an Alba, D貌mhnall Mac an De貌ir nach maireann, fear de shliochd a鈥 chinnidh sin. Chanadh daoine 鈥淒e貌r a鈥 Bhe脿rnain鈥 ris an fhear a bha an urra ri clag Naoimh Fhaolain, oir 鈥檚 e 鈥渁m Be脿rnan鈥 a chanadh iad ris a鈥 chlag fh猫in. Bha 脿ite s貌nraichte aig a鈥 chlag nuair a bhathar a鈥 cr霉nadh R矛gh Seumas IV ann an ceithir-deug, ochdad 鈥檚 a h-ochd (1488). Ach bha e air a ghoid bhon t-seapail, far an robh e crochte, le fear-turais Sasannach d脿 bhliadhna ro dh猫ireadh an ochdamh linn deug (1798) agus bha e air a thilleadh a dh鈥橝lba d矛reach ann an ochd-deug, seasgad 鈥檚 a naoi (1869).
Bidh sibh a鈥 mothachadh gu robh an clag fhathast anns an t-seann seapail nuair a bhiodh daoine, a bha a鈥 fulaing le tinneas-inntinn, air am f脿gail ann airson na h-oidhche, as d猫idh gun deach am bogadh anns an abhainn. Gu dearbh, bhiodh an clag os an cionn fhad 鈥檚 a laigheadh iad, fliuch is gun teas. Anns an fh矛or sheann aimsir, bhiodh daoine a鈥 creidsinn ann an leigheas mar sin, ach bha droch bheachd aig ministear na sg矛re air a鈥 ch霉is ann am meadhan an naoidheamh linn deug.
鈥淐ha chuala sinn guth air gin a chaidh am feabhas,鈥 thuirt e, 鈥渁ch, air feasgar fuar geamhraidh, dh猫anadh an gnothach deuchainn mhath air duine sam bith a bha am beachd a bhith a鈥 toirt a鈥 chreidsinn gu robh tinneas-inntinn air.鈥
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing-ghr脿mair na seachdaine
Gn脿ths-cainnt na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.