![](https://ichef.bbci.co.uk/images/ic/640x360/p0hydr10.jpg)
13/10/2000
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 67
Duration: 04:44
Litir 67: 脵r-dhubhadh
An do mhothaich sibh a-riamh mar a bhios cuid de Ghaidheil ag r脿dh airson 鈥渋n the English language鈥 鈥 鈥渁nn a mBeurla鈥. Chan e 鈥渁nn am Beurla鈥, ach 鈥渁nn a mBeurla鈥. An d猫idh 鈥渁nn am鈥, tha am 鈥淏鈥 an 矛re mhath a鈥 dol 脿 fianais, don chluais co-dhi霉.
Chan eil a leithid de dh鈥檃tharrachadh cumanta ann an G脿idhlig na h-Alba an-diugh, ach bha e cumanta uaireigin. 鈥楽 e a chanas an luchd-gr脿mair ris 鈥溍箁-dhubhadh鈥 neo ann am Beurla, neo ann am mBeurla ma thogras sibh - 鈥渆clipsis鈥. Tha e gu math cumanta fhathast ann an G脿idhlig na h-Eireann. Far an can sinne 鈥渁nn am Bail鈥 Atha Cliath鈥 airson 鈥渋n Dublin鈥, canaidh na h-Eireannaich 鈥渋 mBail鈥 Atha Cliath鈥. Far an can sinne 鈥渁nn an D霉n Eideann鈥, canaidh na h-Eireannaich 鈥渋 nD霉n Eideann鈥.
Ach, mura h-eil e cumanta ann an G脿idhlig na h-Alba an-diugh, carson a bu ch貌ir do luchd-ionnsachaidh aire a thoirt do dh鈥櫭箁-dhubhadh? Uill, bu ch貌ir airson d脿 adhbhair. Anns a鈥 chiad dol a-mach, tha e toirt do ar cuimhne mar a bhios am fuaim 鈥渄鈥 ag atharrachadh, a鈥 falbh gu dearbh, uaireannan, an d猫idh 鈥渘鈥. Bidh sibh e貌lach air an abairt 鈥渁n-diugh鈥. Ach, ann am m貌ran 脿iteachan, 鈥檚 e 鈥渁-ndiugh鈥 a chanas daoine. Cha chluinnear an 鈥渄鈥 ann. Tha an aon rud f矛or mu dheidhinn 鈥渁 dh鈥檃indeoin鈥. Ged is e 鈥渁in-deoin鈥 a tha e a鈥 ciallachadh, 鈥檚 e 鈥渁i-ndeoin鈥 neo 鈥渁 dh鈥檃i-ndeoin鈥 a chanas daoine.
A bharrachd air a sin, tha an t-atharrachadh seo ann am fuaimean a鈥 m矛neachadh dhuinn mar a fhuair sinn cuid de dh鈥檃inmean-脿ite na h-Alba anns an t-seann aimsir. Mar eisimpleir, tha 脿ite faisg air Obair Pheallaidh air a bheil Moness ann am Beurla. Th脿inig e bhon Gh脿idhlig 鈥渂un-eas鈥. Ach anns an t-seann Gh脿idhlig, chanadh daoine, nuair a bha iad anns an 脿ite, gu robh iad 鈥渋 mbun eas鈥. Agus 鈥檚 e an 鈥渕鈥 mar sin a th脿inig tarsainn chun na Beurla aig toiseach an ainm.
Thachair an aon se貌rsa rud le baile anns an Eilean Dubh air a bheil Munlochy ann am Beurla. Th脿inig sin 脿s 鈥渂un locha鈥, leis gu bheil am baile aig bun loch-mara, neo aig ceann loch-mara mar a chanadh m貌ran an-diugh. Dh鈥檃tharraich am 鈥渂鈥 gu 鈥渕鈥 air sg脿th 鈥檚 gun canadh na daoine o shean, nuair a bha iad anns a鈥 bhaile, gu robh iad 鈥渋 mbun locha鈥. Ann an d貌igh car coltach ri sin, dh鈥檃tharraich 脿ite ann an Earra-Ghaidheal, 鈥淏einn eadar D脿 Loch鈥, gu Meudarloch ann an G脿idhlig. Gu h-annasach, ge-t脿, chaidh am 鈥渂鈥 a ghl猫idheadh ann am Beurla 鈥 ann am 鈥淏enderloch鈥.
Bha an sgoilear ainmeil, Uilleam MacBh脿tair, dhen bheachd gur e an aon se貌rsa atharrachaidh a bu choireach airson an ainm Munro. A r猫ir beul-aithris, th脿inig na daoine sin 脿s bun Abhainn Rotha ann an ceann a tuath na h-Eireann. Bha iad a鈥 fuireach 鈥渋 mbun Rotha鈥. Ann an G脿idhlig, 鈥檚 e Rothach a chanas sinn ri Munro. 鈥橲 e sin cuideigin a bhuineas don Rotha.
Ach a鈥 tilleadh do 鈥渄鈥 an d猫idh 鈥渘鈥, chan eil rud sam bith s矛mplidh fon ghr猫in. Bidh an 鈥渄鈥 aig toiseach facail uaireannan air a ghl猫idheadh nuair a bhiodh tu an d霉il gum biodh e a鈥 falbh. Tha mi a鈥 smaoineachadh air Beinn Dearg. Tha beinn boireann. Carson, mar sin, nach can sinn Beinn Dhearg? 鈥橲 e t貌imhseachan a tha sin a dh鈥檉heumas feitheamh chun na h-ath sheachdain.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing ghr脿mair na seachdaine
Gn脿ths-cainnt na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.