Cynghorau 'ddim yn barod am doriadau'

Disgrifiad o'r llun, Mae rhai cynghorau wedi cyhoeddi sut maen nhw'n bwriadu arbed arian o'r gyllideb

16 Hydref 2013

Nid yw cynghorau'n barod am faint y toriadau maen nhw yn eu hwynebu, yn ôl y corff sy'n eu cynrychioli.

Mae'r rhybudd gan Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru (CLlLC) cyn i'r Gweinidog Llywodraeth Leol gyhoeddi faint yn union y bydd pob cyngor yn ei dderbyn.

Yr wythnos ddiwethaf cyhoeddodd y llywodraeth y byddai'r arian mae awdurdodau lleol yn ei dderbyn ar gyfer 2014-15 £182 miliwn yn llai na'r flwyddyn bresennol.

Roedd hyn oherwydd penderfyniad i wario mwy ar iechyd dros y blynyddoedd sydd i ddod.

Toriadau

Bydd yr arian sydd yn cael ei wario ar lywodraeth leol yn gostwng o £4.648 biliwn eleni i £4.466 biliwn y flwyddyn nesaf - toriad o 3.91%.

Ond mae'r toriad hwn yn cyfateb i doriad o 5.81% o gofio effeithiau chwyddiant.

Golyga hyn y bydd cyllidebau cynghorau 9% yn llai mewn termau real rhwng nawr a 2015-16.

Disgrifiad o'r llun, Mae Dyfed Edwards yn credu bod rhai cynghorau wedi cynllunio yn well nac eraill

Bydd y gweinidog Lesley Griffiths yn cyhoeddi cyllideb pob awdurdod lleol brynhawn Mercher.

Mae un cyngor wedi dweud bod cau llyfrgelloedd a chanolfannau dydd yn bosib'.

£56��

Ddydd Llun cyhoeddodd Rhondda Cynon Taf eu cynlluniau ar gyfer sut maen nhw'n bwriadu arbed £56�� dros y pedair blwyddyn nesaf.

Mae'r rhain yn cynnwys dechrau addysg llawn amser plant flwyddyn yn hwyrach.

Mae cyngor arall wedi rhybuddio bod y toriadau'n golygu bod "cannoedd o swyddi yn y fantol".

Yn eu hadroddiad i Bwyllgor Cyllid y Cynulliad mae CLlLC yn dweud: "Er bod llywodraeth leol yn ymwybodol o'r sefyllfa mewn cysylltiad â chyllideb Llywodraeth Cymru, y tebygolrwydd yw nad yw'n barod am y toriadau digynsail ar gyllidebau lleol fydd yn digwydd yn 2014-15."

Dywedodd y mudiad fod maint y toriadau yn fwy na'r hyn roedd cynghorau wedi cynllunio ar eu cyfer.

Mae awduron yr adroddiad yn trafod ei gynnwys ym Mhwyllgor Cyllid y Cynulliad ddydd Iau.

'Anghyfrifol'

Ar y Post Cyntaf ddydd Mercher dywedodd arweinydd Cyngor Gwynedd ac aelod o'r Gymdeithas Llywodraeth Leol, Dyfed Edwards, fod rhai cynghorau wedi cynllunio yn well nac eraill.

"Yr unig beth y galla' ei dybio ydi bod cynghorau wedi dal allan hyd y diwedd rhag ofn bod 'na newid gan y gweinidog, ond mae hynny wedi bod yn ofer, yn amlwg," meddai.

Dywedodd bod Cyngor Gwynedd wedi bod yn cynllunio ar gyfer y toriadau ers peth amser ac wedi bod yn ystyried eu cyllidebau yn nhermau tair blynedd ar y tro, ond nad oedd yn credu i bob cyngor gynllunio mor fanwl.

"Fyddwn i ddim yn argymell y ffordd yna o weithredu, ond mae hi i fyny i bawb yn lleol i benderfynu sut maen nhw'n gweld pethau.

"Dyna pam rydym ni yng Ngwynedd wedi bod yn cynllunio ers rhai blynyddoedd ac wedi cael rhaglenni yn eu lle i sicrhau ein bod ni'n ceisio bod yn ddoeth a gweithredu mewn ffordd ragweithiol."