Main content

An Litir Bheag 695

Tha Ruairidh MacIlleathain air ais le Litir Bheag na seachdain sa. Litir 脿ireamh 695.

Available now

3 minutes

Last on

Sun 9 Sep 2018 10:30

Clip

An Litir Bheag 695

Bha mi a鈥� d猫anamh aithris air an r矛gh mu dheireadh aig an robh G脿idhlig 鈥� Seumas IV. Ann an Sasainn, fhuair Eanraig VIII an r矛gh-chathair ann an c貌ig ceud deug is naoi (1509). Th貌isich e air cabhlach Shasainn a leudachadh. Thog e long-chogaidh mh貌r, am Mary Rose.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Bha gl貌ir-mhiann aig R矛gh na h-Alba, Seumas IV, cuideachd, ged a bha Alba beag is bochd an coimeas ri Sasainn. Bha e ag iarraidh cabhlach m貌r n脿iseanta a bhiodh an s脿s ann an cogadh-croise an aghaidh 脤mpireachd nan Ottoman. Thog e an Great Michael. Bha i air a h-ainmeachadh an d猫idh an 脌rd-aingeil M矛cheal. Chaidh a togail ann an Newhaven faisg air D霉n 脠ideann. Chaidh a cur air bhog ann an c貌ig ceud deug is dh脿-dheug (1512). Bha i a dh脿 uiread na bu mhotha na am Mary Rose.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Bha an Great Michael air a togail de fhiodh daraich. Bha ceithir crainn oirre agus bha a slige air leth tiugh. Bha c貌rr is caogad gunna oirre. Bha sgiob鈥� aice de thr矛 cheud maraiche agus suas ri m矛le saighdear.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Bha i air bhog airson bliadhna gu leth nuair a chaidh iarraidh oirre dhol thar Caolas Shasainn. Bha sin airson ionnsaigh a thoirt air 脿iteachan a bha le Sasainn anns an Fhraing. Bha Alba ann an seann chaidreabhas leis an Fhraing.

D矛reach m矛os an d猫idh sin, thug Seumas leis armailt, le trithead m矛le duine innte, thar cr矛ochan Shasainn. Thachair an d脿 armailt ri ch猫ile aig Flodden ann an Northumberland. Chaidh an latha leis na Sasannaich. Chaidh Seumas a mharbhadh.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Nuair a chunnaic Eanraig VIII na planaichean airson a鈥� Ghreat Michael, dh鈥櫭瞨daich e gum biodh long eadhon na bu mhotha air a togail ann an Sasainn. B鈥� ise an Henry Grace 脿 Dieu, no an 鈥楪reat Harry鈥�.

聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽聽 Agus d猫 thachair don Ghreat Michael? Uill, chaidh a reic do na Frangaich ann an c貌ig ceud deug is ceithir-deug (1514). Chaidh ainm 霉r a chur oirre 鈥� La Grande Nef d鈥橢cosse. Tha a鈥� chuid as motha de luchd-eachdraidh dhen bheachd gun do leig na Frangaich leatha a dhol a dholaidh ann am Brest sa Bhreatainn Bhig.聽

The Little Letter 695

I was reporting on the last king to be a Gaelic-speaker 鈥� James IV. In England, Henry VIII obtained the throne in 1509. He started to expand the English navy. He built a great warship, the Mary Rose.

聽聽聽聽聽聽聽 James IV, King of Scotland, also had great ambition, although Scotland was small and poor in comparison with England. He was involved in a crusade against the Ottoman Empire. He built the Great Michael. She was named after the Archangel Michael. She was built in Newhaven near Edinburgh. She was launched in 1512. She was twice the size of the Mary Rose.

聽聽聽聽聽聽聽 The Great Michael was made of oak. She had four masts and her hull was extremely thick. She had more than fifty guns. She had a crew of three hundred sailors and a thousand soldiers.

聽聽聽聽聽聽聽 She was afloat for a year and a half when she was asked to go across the English Channel. That was in order to attack English territories in France. Scotland was in an auld alliance with France.

聽聽聽聽聽聽聽 Just a month after that, James took an army with him, with thirty thousand men in it, over the English border[s]. The two armies met each other at Flodden in Northumberland. The English won the day. James was killed.

聽聽聽聽聽聽聽 When Henry VIII saw the plans for the Great Michael he ordered that an even bigger warship be built in England. She was the Henry Grace 脿 Dieu, or 鈥楪reat Harry鈥�

聽 聽聽聽聽聽聽And what happened to the Great Michael? Well, she was sold to the French in 1514. She was renamed La Grande Nef d鈥橢cosse. Most historians reckon that the French let her rot away in Brest in Brittany.

Broadcast

  • Sun 9 Sep 2018 10:30

All the letters

Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.

Podcast: An Litir Bheag

The Little Letter for Gaelic Learners

An Litir Bheag air LearnGaelic

An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)

Podcast