Main content

An Litir Bheag 835

Litir Bheag na seachdain sa le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 835. Roddy Maclean is back with this week's short letter for G脿idhlig learners.

Available now

4 minutes

Last on

Sun 16 May 2021 16:00

Clip

An Litir Bheag 835

Seo ceist dhuibh. Saoil an robh G脿idhlig sam bith aig a鈥� chiad fhear dhubh a chluich ball-coise airson sgioba n脿iseanta na h-Alba? B鈥� esan Anndra MacBh脿tair, Andrew Watson, a chluich airson Alba anns na h-ochdadan dhen naoidheamh linn deug. Carson a tha mi a鈥� cur na ceist? A chionn 始s gun robh a theaghlach, air taobh athar, 脿s a鈥� Gh脿idhealtachd.

Rugadh Anndra ann an Guiana anns na h-Innseachan an Iar ann an ochd ceud deug, caogad 始s a sia (1856). Bhuineadh a mh脿thair do Ghuiana. Tha d霉il gun robh sinnsireachd Afraganach aice. B鈥� e a h-ainm Anna no Hannah Rose.聽

Bhuineadh athair Anndra do dh鈥橝lba. B鈥� esan P脿draig MacBh脿tair 鈥� Peter Miller Watson. Rugadh e ann an Cill Tighearn ann an Ros an Ear ann an ochd ceud deug 始s a c貌ig (1805). Bha e na uachdaran co-cheangailte ri gn矛omhachas an t-si霉cair ann an Guiana.

Tha Cill Tighearn faisg air Bail鈥� E貌ghainn. Aig deireadh an ochdamh linn deug, tha an Seann Chunntas Staitistigeach ag innse dhuinn gur i a鈥� Gh脿idhlig a bu mhotha a bha an sluagh a鈥� bruidhinn.聽

B鈥� e ministear Chill Tighearn, an t-Urramach Eanraig Robasdan, a sgr矛obh an cunntas. B鈥� esan sinn-seanair Anndra MhicBh脿tair. Bhuineadh na Robasdanaich do Shiorrachd Rois. Is iongantach mura robh G脿idhlig aig Eanraig agus a nighean, seanmhair Anndra.聽

Ach an do lean an c脿nan gu ginealach Ph脿draig? Tha amharas agam nach do lean. Bhuineadh Clann 始ic Bh脿tair fh猫in do na Cr矛ochan, seach don Gh脿idhealtachd.

Nuair a bha Anndra 貌g, chaidh e cuide ri athair a Bhreatainn. Dh鈥檉huirich a mh脿thair ann an Guiana. Chaidh Anndra gu sgoiltean pr矛obhaideach ann an Sasainn. Bha e f矛or mhath mar chluicheadair ball-coise. Chaidh e a dh鈥檉huireach ann an Glaschu. Th貌isich e air cluich airson Queen鈥檚 Park. Chaidh a ghairm don sgioba n脿iseanta.

An uair sin, ghluais e a Shasainn. Cha robh comas aige tuilleadh a bhith san sgioba n脿iseanta. Chluich e do dh鈥橝lba d矛reach tr矛 tursan. Ach bha e soirbheachail. Seo toraidhean nan geamannan anns an robh e an s脿s: Sasainn 1 鈥� Alba 6; A鈥� Chuimrigh 1 鈥� Alba 5; agus Alba 5 鈥� Sasainn 1. B鈥� iad sin na l脿ithean!

The Little Letter 835

Here鈥檚 a question for you. Do you reckon that the first black man who played football for Scotland鈥檚 national team had any Gaelic? He was Anndra MacBh脿tair, Andrew Watson, who played for Scotland in the 1880s. Why am I posing the question? Because his family, on his father鈥檚 side, were from the Highlands.

Andrew was born in Guyana in the West Indies in 1856. His mother belonged to Guyana. It鈥檚 thought she had African ancestry. Her name was Anna or Hannah Rose.

Andrew鈥檚 father belonged to Scotland. He was P脿draig MacBh脿tair 鈥� Peter Miller Watson. He was born in Kiltearn in Easter Ross in 1805. He was a landlord connected to the sugar industry in Guyana.

Kiltearn is near Evanton. At the end of the eighteenth century, the Old Statistical Account tells us that it was Gaelic that the people were mostly speaking.

It was the minister of Kiltearn, the Rev. Harry Robertson, who wrote the account. He was Andrew Watson鈥檚 great-grandfather. The Robertsons belonged to Ross-shire. It鈥檚 likely that Harry and his daughter, Andrew鈥檚 grandmother, spoke Gaelic.

But did the language continue to Peter鈥檚 generation? I suspect it did not. The Watsons themselves belonged to the Borders, rather than the Highlands.

When Andrew was young, he went with his father to Britain. His mother remained in Guyana. Andrew went to private schools in England. He was an extremely good footballer. He went to live in Glasgow. He started to play for Queen鈥檚 Park. He was called up to the national team.

Then he moved to England. He was no longer able to play for the national side. He played for Scotland on just three occasions. But he was successful. Here are the results of the games in which he was involved: England 1 鈥� Scotland 6; Wales 1 鈥� Scotland 5; and Scotland 5 鈥� England 1. Those were the days!

Broadcast

  • Sun 16 May 2021 16:00

All the letters

Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.

Podcast: An Litir Bheag

The Little Letter for Gaelic Learners

An Litir Bheag air LearnGaelic

An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)

Podcast