Main content

An Litir Bheag 883

Litir Bheag na seachdain sa le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 883. This week's short letter for G脿idhlig learners.

Available now

4 minutes

Last on

Sun 17 Apr 2022 13:30

Clip

An Litir Bheag 883

Bha mi ag innse dhuibh mu Chlann 始ic Coinnich na C霉ile, agus mu 脿iteachan ann an T矛r na Banrigh far a bheil Mackenzie anns an ainm. 始S e fear de na lochan a bu bhr猫agha san robh mi riamh a鈥� sn脿mh Lake McKenzie ann an T矛r na Banrigh. Tha e air eilean m貌r ris an canar Fraser Island. Chan eil fhios a鈥檓 c貌 am MacCoinnich a thug ainm don loch.

Tha mi airson tilleadh don Ch霉il, agus don Ridire Se貌ras Sti霉bhart MacCoinnich. Bha e na cheann-suidhe air Comann Tuathanais-gh脿rraidh na h-Alba, the Caledonian Horticultural Society. Bha 霉idh aige ann an 霉bhlan.

Chruthaich MacCoinnich ubhal 霉r aig Taigh na C霉ile ann an ochd ceud deug, fichead 始s a seachd (1827). 始S e an t-ainm a tha air 鈥�Coul Blush鈥�. Tha daoine a鈥� smaoineachadh gur e an t-ubhal as fhaide tuath a chaidh a chruthachadh ann an Alba.

Anns an naoidheamh linn deug bha Alba ainmeil airson 霉bhlan. Tha a鈥� bhuidheann Scottish Apple Producers ag innse dhuinn gun deach c貌rr is ceathrad se貌rsa a chruthachadh an seo.聽

Ge-t脿, aig deireadh an naoidheamh linn deug, th脿inig na rathaidean-iarainn agus fionnarachadh fuadain. Leig sin le 霉bhlan na bu shaoire faighinn a-steach. Th貌isich tuathanaich air faighinn cuidhteas an ubhal-ghoirtean.

Cia mheud de na seann se貌rsaichean Albannach a tha ann fhathast? Chan eil fhios a鈥檓, ach tha feadhainn a鈥� dol, leithid Beauty of Moray, Galloway Pippin agus James Grieve. Bu mhath leam innse dhuibh mu fhear air a bheil an Treabhaiche Fuilteach no Bloody Ploughman.听听

Tha an taobh a-staigh pinc no dearg 鈥� coltach ri fuil! Tha an craiceann dorch-dhearg. Th脿inig e gu bith air Cars Ghobharaidh. Ach ciamar a fhuair e an t-ainm an Treabhaiche Fuilteach? Uill, seo an sgeul.聽

Bha treabhaiche ann. Bha e a鈥� goid 霉bhlan bho Oighreachd Mhig-innis. Chunnaic geamair e agus loisg e a ghunna air. Thuit an treabhaiche marbh.

Chaidh a chorp a thoirt do a bhean. Lorg i 霉bhlan na ph貌caidean. Thilg i air flagais iad. Dh鈥檉h脿s craobh 脿s air an robh 霉bhlan s貌nraichte. Chaidh an se貌rsa 霉r ainmeachadh an d猫idh an treabhaiche bhochd.

The Little Letter 883

I was telling you about the Mackenzies of Coul, and about places in Queensland where there is 鈥楳ackenzie鈥� in the name. One of the most beautiful lakes in which I ever swam is Lake McKenzie in Queensland. It鈥檚 on a big island called Fraser Island. I don鈥檛 know who the McKenzie was that gave the loch its name.聽

I want to return to Coul and to Sir George Steuart Mackenzie. He was president of the Caledonian Horticultural Society. He was interested in apples.

Mackenzie created a new apple at Coul House in 1827. It is called 鈥楥oul Blush鈥�. People think that it is the most northerly apple that was [ever] created in Scotland.

In the 19th century, Scotland was famous for apples. The group 鈥楽cottish Apple Producers鈥� tells us that more than forty varieties were created here.

However, at the end of the 19th century, the railways and artificial refrigeration came. That allowed cheaper apples to come in. Farmers started to get rid of apple orchards.

How many Scottish varieties still exist? I don鈥檛 know, but some are, such as Beauty of Moray, Galloway Pippin and James Grieve. I鈥檇 like to tell you about one called the Bloody Ploughman.

The inside is pink or red 鈥� like blood! The skin is dark red. It came into being on the Carse of Gowrie. But how did it get the name 鈥楤loody Ploughman鈥�? Well, here is the story.

There was a ploughman. He was stealing apples from the Megginch Estate. A gamekeeper saw him and fired his gun at him. The ploughman fell dead.

His body was given to his wife. She found apples in his pockets. She threw them on a compost heap. A tree grew from it on which there were special apples. The new variety was name after the poor ploughman.

Broadcast

  • Sun 17 Apr 2022 13:30

All the letters

Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.

Podcast: An Litir Bheag

The Little Letter for Gaelic Learners

An Litir Bheag air LearnGaelic

An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)

Podcast