Main content

An Litir Bheag 935

Litir Bheag na seachdain sa le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 935. This week's short letter for G脿idhlig learners.

Available now

3 minutes

Last on

Sun 16 Apr 2023 13:30

Clip

An Litir Bheag 935

Th脿inig leabhar inntinneach a-mach an-uiridh. Bha e air a sgr矛obhadh le Jacob King agus 始s e an t-ainm a tha air 鈥�The A to Z of Whisky Place-Names: Landscape, Language & Invention鈥�. Tha an t-Ollamh King na e貌laiche air ainmean-脿ite.

Chan eil fhios a鈥檓 cia mheud 鈥榞leann鈥� no 鈥榞len鈥� a th鈥� air mapa na h-Alba. Ach tha an t-uamhas de she貌rsaichean uisge-bheatha no thaighean-staile ann, agus am facal gleann no glen anns an ainm. Chunnt mi ceud, caogad 始s a dh脿 dhiubh anns an leabhar!

始S e d矛reach aonan dhiubh anns a bheil dreach G脿idhlig air an fhacal 鈥� Gleann Banbh. 始S e Banbh a鈥� Gh脿idhlig airson Banff agus tha an t-uisge-beatha seo 脿 Moireibh. Ach ma tha 脿ite ann air a bheil Gleann Banbh, 始s ann ann an 脠irinn a tha e!

Tha Gleann Banbh air a dh猫anamh ann an taigh-staile Glenfarclas. Agus a bheil Glenfarclas st猫idhichte air ainm-脿ite f矛rinneach? Uill, tha 鈥� gu 矛re. Faisg air an taigh-staile, tha cnoc air a bheil Tomfarclas mar ainm. 始S e ainm G脿idhlig a tha ann. Ach chan eil e soilleir d猫 tha farclas a鈥� ciallachadh.

Tha Jacob King a鈥� gabhail 鈥�whisky glen鈥� air a leithid. Bithear a鈥� cur an fhacail 鈥�Glen鈥� ann an co-cheangal ri eileamaidean eile airson ainm 鈥楪脿idhealach鈥� a chruthachadh. Mar eisimpleir, taigh-staile Glenallachie. Buinidh an t-ainm-脿ite Allachie 鈥� bhon Gh脿idhlig eileachaidh 鈥� don sg矛re (taobh Uisge Sp猫). Agus chaidh 鈥楪len鈥� a chur ris. Tha eileachaidh a鈥� ciallachadh 鈥樏爄te creagach鈥�.

Tha Glen Burgie rudeigin coltach ri sin. Tha 脿ite ann an Siorrachd Narann air a bheil 鈥楤urgie鈥�. Chaidh 鈥楪len鈥� a chur ris airson ainm an uisge-bheatha a dh猫anamh.

Ge-t脿, tha cuid de dh鈥檃inmean uisge-bheatha ann, a chaidh a chruthachadh buileach glan. Chan eil iad ceangailte ri ainm-脿ite. 始S e eisimpleir dhiubh Glen Broch. Tha coltas ann gur e 脿ite f矛or Albannach a tha ann an 鈥楪len Broch鈥�. Ach tha Jacob King ag innse dhuinn nach eil a leithid de dh鈥櫭爄te ann!

Nach eil f矛or ainm-脿ite a鈥� nochdadh ann an co-cheangal ri uisge-beatha sam bith 脿 Alba? Uill, tha, agus bheir sinn s霉il air feadhainn an-ath-sheachdain.

The Little Letter 935

An interesting book came out last year. It was written by Jacob King and its name is 鈥楾he A to Z of Whisky Place-Names: Landscape, Language & Invention鈥�. Dr. King is an expert on place-names.

I don鈥檛 know how many 鈥榞lens鈥� there are on the map of Scotland. But there are a lot of brands of whisky or distilleries which have the word gleann or glen in the name. I counted 152 of them in the book!

It鈥檚 only one of them in which the word is in its Gaelic garb 鈥� Gleann Banbh. Banbh is the Gaelic for Banff and this whisky is from Moray. But if there is a place called Gleann Banbh, it is in Ireland!

Gleann Banbh is made at the Glenfarclas Distillery. And is Glenfarclas based on a true place-name? Well, yes 鈥� to a degree. Near the distillery is a hill called Tomfarclas. It鈥檚 a Gaelic name. But it's not clear what farclas means.

Jacob King calls such things 鈥榳hisky glen鈥�. The word 鈥楪len鈥� is added to other elements to make a 鈥楪aelic鈥� name. For example, the Glenallachie Distillery. The place-name Allachie 鈥� from the Gaelic eileachaidh 鈥� belongs to the area (Speyside). And 鈥楪len鈥� was added to it. Eileachaidh means 鈥榬ocky place鈥�.

Glen Burgie is a bit like that. There鈥檚 a place in Nairnshire called 鈥楤urgie鈥�. 鈥楪len鈥� was added to it to make the name of the whisky.

However, there are some whisky names that were created from scratch. They are not connected to a place-name. Glen Broch is an example [of them]. It appears that Glen Broch is a real Scottish name. But Jacob King tells us that there is no such place!

Isn鈥檛 there a real place-name that is connected to any whisky in Scotland? Well, yes, and we鈥檒l look at some next week.

Broadcast

  • Sun 16 Apr 2023 13:30

All the letters

Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.

Podcast: An Litir Bheag

The Little Letter for Gaelic Learners

An Litir Bheag air LearnGaelic

An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)

Podcast