Main content
An Litir Bheag 991
Litir Bheag na seachdain sa le Ruairidh MacIlleathain. Litir 脿ireamh 991. This week's short letter for G脿idhlig learners.
Last on
Sun 12 May 2024
13:30
麻豆官网首页入口 Radio nan G脿idheal
More episodes
Previous
Next
Corresponding Litir
Litir do Luchd-ionnsachaidh 1295
Clip
-
An Litir Bheag 991
Duration: 03:28
An Litir Bheag 991
Bidh sibh e貌lach air an fhacal cathair. Seo na chanas am faclair Br矛gh nam Facal: Cathair: Suidheachan, mar as trice le c霉l; s猫ithear.
Thathar a鈥� smaoineachadh gun t脿inig am facal cathair a-steach don Gh脿idhlig bhon Laidinn cathedra. Tha am faclair Laidinn agam ag innse seo dhomh: Cathedra: armchair, sedan chair, teacher鈥檚 chair. Th脿inig chair agus cathedral a-steach don Bheurla bho cathedra.
Tha seo ann am faclair Dwelly: Cathair: chair, seat, bench, throne. Tha ciall eile air an fhacal, ge-t脿. A r猫ir Dwelly 鈥� town, city, fortified city. A bheil sin na iongnadh? Cha bu ch貌ir a bhith. Oir tha ceangal ann eadar cathair agus 产补颈濒别-尘貌谤. Bha cathair a鈥� seasamh airson cathedra 鈥� a鈥� chathair mh貌r anns am biodh easbaig na shuidhe. Ann an cuid de dh霉thchannan, b鈥� e 鈥槻咕北舯�-尘貌谤鈥� no city baile anns an robh easbaig suidhichte. Ann am Beurla, canaidh sinn cathedral ri eaglais dhen t-se貌rsa sin. Agus d猫 a鈥� Gh脿idhlig air cathedral? Tha 鈥� cathair-eaglais.
Mar sin, tha cathair leatha fh猫in a鈥� ciallachadh 鈥�city鈥� cuideachd. Cathair no cathair-bhaile. Airson 鈥�the city centre鈥�, canaidh sinn meadhan a鈥� bhaile, meadhan a鈥� chathair-bhaile no meadhan na cathrach.
Tha am facal cadair no cader ann an Cuimris a鈥� ciallachadh 鈥�chair鈥� ach cuideachd 鈥�stronghold, fort or mountain shaped like a chair鈥�. Tha beinn ainmeil anns a鈥� Chuimrigh air a bheil Cader Idris. Tha sin a鈥� ciallachadh Cathair Idris. B鈥� e Idris an d脿rna cuid famhair ann am beul-aithris no prionnsa Cuimreach anns na meadhan-aoisean 鈥� Idris ap Gwyddno. Tha cader no cadair ann an Cuimris car coltach ri cathair ann an G脿idhlig. Agus th脿inig an d脿 fhacal bhon aon fhreumh 鈥� cathedra ann an Laidinn.聽
Ach a bheil am facal cathair a鈥� nochdadh ann an co-cheangal ri cnuic no beanntan ann an ainmean-脿ite G脿idhlig mar a tha sa Chuimrigh? Uill, tha 鈥� agus bheir sinn s霉il orra an-ath-sheachdain.
Thathar a鈥� smaoineachadh gun t脿inig am facal cathair a-steach don Gh脿idhlig bhon Laidinn cathedra. Tha am faclair Laidinn agam ag innse seo dhomh: Cathedra: armchair, sedan chair, teacher鈥檚 chair. Th脿inig chair agus cathedral a-steach don Bheurla bho cathedra.
Tha seo ann am faclair Dwelly: Cathair: chair, seat, bench, throne. Tha ciall eile air an fhacal, ge-t脿. A r猫ir Dwelly 鈥� town, city, fortified city. A bheil sin na iongnadh? Cha bu ch貌ir a bhith. Oir tha ceangal ann eadar cathair agus 产补颈濒别-尘貌谤. Bha cathair a鈥� seasamh airson cathedra 鈥� a鈥� chathair mh貌r anns am biodh easbaig na shuidhe. Ann an cuid de dh霉thchannan, b鈥� e 鈥槻咕北舯�-尘貌谤鈥� no city baile anns an robh easbaig suidhichte. Ann am Beurla, canaidh sinn cathedral ri eaglais dhen t-se貌rsa sin. Agus d猫 a鈥� Gh脿idhlig air cathedral? Tha 鈥� cathair-eaglais.
Mar sin, tha cathair leatha fh猫in a鈥� ciallachadh 鈥�city鈥� cuideachd. Cathair no cathair-bhaile. Airson 鈥�the city centre鈥�, canaidh sinn meadhan a鈥� bhaile, meadhan a鈥� chathair-bhaile no meadhan na cathrach.
Tha am facal cadair no cader ann an Cuimris a鈥� ciallachadh 鈥�chair鈥� ach cuideachd 鈥�stronghold, fort or mountain shaped like a chair鈥�. Tha beinn ainmeil anns a鈥� Chuimrigh air a bheil Cader Idris. Tha sin a鈥� ciallachadh Cathair Idris. B鈥� e Idris an d脿rna cuid famhair ann am beul-aithris no prionnsa Cuimreach anns na meadhan-aoisean 鈥� Idris ap Gwyddno. Tha cader no cadair ann an Cuimris car coltach ri cathair ann an G脿idhlig. Agus th脿inig an d脿 fhacal bhon aon fhreumh 鈥� cathedra ann an Laidinn.聽
Ach a bheil am facal cathair a鈥� nochdadh ann an co-cheangal ri cnuic no beanntan ann an ainmean-脿ite G脿idhlig mar a tha sa Chuimrigh? Uill, tha 鈥� agus bheir sinn s霉il orra an-ath-sheachdain.
The Little Letter 991
You鈥檒l know the word cathair. Here鈥檚 what the dictionary Br矛gh nam Facal says: Cathair: Suidheachan, mar as trice le c霉l; s猫ithear.
It鈥檚 thought that the word cathair came into Gaelic from the Latin cathedra. My Latin dictionary tells me this: Cathedra: armchair, sedan chair, teacher鈥檚 chair. 鈥楥hair鈥� and 鈥榗athedral鈥� came into the English language from cathedra.
This is what is in Dwelly鈥檚 dictionary: Cathair: chair, seat, bench, throne. The word has another meaning, however. According to Dwelly 鈥� town, city, fortified city. Is that a surprise? It shouldn鈥檛 be. Because there is a connection between cathair and 鈥榗ity鈥�. Cathair stands for cathedra 鈥� the throne on which a bishop would sit. In some countries a 鈥榗ity鈥� is a town in which a bishop is situated. In English, we call a church of that nature a 鈥榗athedral鈥�. And what is the Gaelic for cathedral? Cathair-eaglais.
Thus, cathair on its own also means 鈥榗ity鈥�. Cathair or cathair-bhaile. For 鈥榯he city centre鈥�, we say meadhan a鈥� bhaile, meadhan a鈥� chathair-bhaile or meadhan na cathrach.
The word cadair or cader in Welsh means 鈥榗hair鈥� but also 鈥榮tronghold, fort or mountain shaped like a chair鈥�. There is a famous mountain in Wales called Cader Idris. That means Cathair Idris. Idris was either a giant in oral tradition or a Welsh prince in the middle ages 鈥� Idris ap Gwyddno. Cader or cadair in Welsh is rather like cathair in Gaelic. And both words came from the same root 鈥� cathedra in Latin.
But does the word cathair appear in connection with hills or mountains in Gaelic place names as it does in Wales? Well, yes 鈥� and we鈥檒l have a look at them next week.
It鈥檚 thought that the word cathair came into Gaelic from the Latin cathedra. My Latin dictionary tells me this: Cathedra: armchair, sedan chair, teacher鈥檚 chair. 鈥楥hair鈥� and 鈥榗athedral鈥� came into the English language from cathedra.
This is what is in Dwelly鈥檚 dictionary: Cathair: chair, seat, bench, throne. The word has another meaning, however. According to Dwelly 鈥� town, city, fortified city. Is that a surprise? It shouldn鈥檛 be. Because there is a connection between cathair and 鈥榗ity鈥�. Cathair stands for cathedra 鈥� the throne on which a bishop would sit. In some countries a 鈥榗ity鈥� is a town in which a bishop is situated. In English, we call a church of that nature a 鈥榗athedral鈥�. And what is the Gaelic for cathedral? Cathair-eaglais.
Thus, cathair on its own also means 鈥榗ity鈥�. Cathair or cathair-bhaile. For 鈥榯he city centre鈥�, we say meadhan a鈥� bhaile, meadhan a鈥� chathair-bhaile or meadhan na cathrach.
The word cadair or cader in Welsh means 鈥榗hair鈥� but also 鈥榮tronghold, fort or mountain shaped like a chair鈥�. There is a famous mountain in Wales called Cader Idris. That means Cathair Idris. Idris was either a giant in oral tradition or a Welsh prince in the middle ages 鈥� Idris ap Gwyddno. Cader or cadair in Welsh is rather like cathair in Gaelic. And both words came from the same root 鈥� cathedra in Latin.
But does the word cathair appear in connection with hills or mountains in Gaelic place names as it does in Wales? Well, yes 鈥� and we鈥檒l have a look at them next week.
Broadcast
- Sun 12 May 2024 13:30麻豆官网首页入口 Radio nan G脿idheal
All the letters
Tha gach Litir Bheag an seo / All the Little Letters are here.
Podcast: An Litir Bheag
The Little Letter for Gaelic Learners
An Litir Bheag air LearnGaelic
An Litir Bheag is also on LearnGaelic (with PDFs)
Podcast
-
An Litir Bheag
Litirichean do luchd-ionnsachaidh ura. Letters in Gaelic for beginners.