06/05/2005
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 305
Duration: 05:31
Litir 305: Miss Rees
An t-seachdain sa chaidh, bha mi ag innse dhuibh mu Iain Dubh Mac Dh貌mhnaill 鈥檌c Iain ann am Brisbane, agus mar a fhuair e lorg air lethbhreac de Theachdaire an t-Sluaigh ann am b霉th sa bhaile sin. Uill, oidhche bha seo, bha Iain aig c猫ilidh ann am Brisbane agus dh鈥檌arr fear an taighe air a h-uile duine a bha an l脿thair rann no 貌ran a ghabhail, no sgeulachd innse, air peanas bonn airgid a ph脿igheadh. Cha robh bonn sam bith aig Iain na ph貌caid agus cha b鈥 urrainn dha seinn, no sgeulachd innse, ach ann an G脿idhlig. Is cha robh e an d霉il gu robh aon duine an l脿thair aig an robh G脿idhlig.
Cha ghabhadh fear an taighe ri leisgeul agus cha robh dol-脿s aige. Th脿inig rann beag do chuimhne 鈥 rudeigin a leugh e ann an Teachdaire an t-Sluaigh. Agus seo e:
Bha bodach am Bail鈥 Obair Pheallaidh
鈥橲 a thaigh air a thughadh le bealaidh,
Ach dh鈥櫭╥rich gaoth gheur,
鈥橲 bha an tughadh san speur,
鈥橲 thuirt a鈥 chailleach 鈥榟o-r猫鈥, d猫an taigh-geal dheth鈥!
Tha mi an d貌chas gu bheil sibh ga thuigs鈥. Leis gun do dh鈥檉halbh an tughadh, b鈥 fheudar don bhodach, tha mi cinnteach, sgl猫atan a chur air mullach an taighe, is taigh-geal a dh猫anamh de thaigh-dubh.
Bha bodach am Bail鈥 Obair Pheallaidh
鈥橲 a thaigh air a thughadh le bealaidh,
Ach dh鈥櫭╥rich gaoth gheur,
鈥橲 bha an tughadh san speur,
鈥橲 thuirt a鈥 chailleach 鈥榟o-r猫, d猫an taigh-geal dheth鈥!
Mar a thachair, bha duine san 猫isteachd aig an robh beagan G脿idhlig 鈥 fear aig an robh p脿rantan 脿s an Eilean Sgitheanach. Aig an 脿m ud, bha m貌ran ann an Astr脿ilia aig an robh an c脿nan, gu seachd 脿raidh sna puirt-mhara, agus air b貌rd nan long a bha a鈥 se貌ladh a鈥 chuain.
Nuair a bha Iain agus a bhean suas ann am bliadhnaichean, roghnaich iad turas dhachaigh a ghabhail a dh鈥橝lba air b貌rd luinge. Fhuair Iain a-mach gu sgiobalta gu robh grunnan dhen chriubha aig an robh G脿idhlig 鈥 tri霉ir 脿s an Eilean Sgitheanach, c貌ignear 脿 eileanan eile agus fear 脿 脌rasaig. Bha fear-riaghlaidh a鈥 phuirt ann an Hobart (dhan deach iad an toiseach) 脿 Ge脿rrloch, agus thachair Iain ri feadhainn ann am Melbourne aig an robh G脿idhlig cuideachd. Cha do ghabh e s霉im sam bith de dh鈥橝delaide, ge-t脿, oir cha b鈥 aithne dha aon duine anns a鈥 bhaile sin a bhruidhneadh ris na ch脿nan fh猫in!
Nuair a bha iad ann an sg矛re Ghe脿rrloch bha iad a鈥 fuireach ann am Poll I霉bh. Bha m貌ran air atharrachadh anns a鈥 bhaile thairis air an 霉ine a bha Iain air a bhith ann an Astr脿ilia. Bha na b脿taichean-sm霉id air sgur de bhith a鈥 tadhal air, agus cha robh muileann ann tuilleadh. Ach bha aon rud math ann. B鈥 e sin a鈥 bhan-lighiche, Miss Rees, air an robh na daoine uabhasach measail. Rinn i leigheas air tinneas a bha a鈥 bualadh air Iain fh猫in, agus sgr矛obh e 貌ran dhi. Seo tr矛 rannan dheth:
Th脿inig lighiche beag don taobh tuath,
Tha anabarrach sgileil mun t-sluagh,
Chan eil tinneas no galar nach teich 脿s a鈥 bhaile
Nuair a chithear a faileas mun cuairt.
Nach fhaic sibh na bodaich 脿 Bl脿ir,
Iain Mollach 鈥檚 an 鈥楻am鈥 is c脿ch,
Chan eil siataig nan casan no pian anns an stamaig,
Bhon a th脿inig a鈥 chaileag don 脿ite.
Ged a bhiodh an l脿 fliuch agus fuar,
Bidh an l猫igh gach madainn mun cuairt,
Cur iocshlaintean fallain an creuchdan nan cailleach,
Gan cumail air ais 脿s an uaigh!
Sin e bhuamsa an t-seachdain seo. Beannachd leibh.
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Abairtean na seachdaine: cha b鈥 urrainn dha seinn ach ann an G脿idhlig: he could only sing in Gaelic; cha robh e an d霉il gu robh aon duine an l脿thair: he didn鈥檛 think there was anybody present; th脿inig rann beag do chuimhne: a short verse came to [his]mind; air a thughadh le bealaidh: thatched with broom; d猫an taigh-geal dheth: make it into a white house [ie non-thatched]; suas ann am bliadhnaichean: at a good age; cha do ghabh e s霉im sam bith de X: he didn鈥檛 think much of X; cha b鈥 aithne dha aon duine: he didn鈥檛 know one person; bha na b脿taichean-sm霉id air sgur de bhith a鈥 tadhal air: the steamboats had stopped calling there; [a鈥橾 cur iocshlaintean fallain an creuchdan nan cailleach: putting healthy remedies in the old women鈥檚 wounds; gan cumail air ais 脿s an uaigh: keeping them out of the grave.
Puing-ch脿nain na seachdaine
Gn脿ths-cainnt na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.