![](https://ichef.bbci.co.uk/images/ic/640x360/p0hydr10.jpg)
28/12/2001
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 130
Duration: 04:55
Litir 130: Clachan-meallain
Chan fhada gus am bi clachan-meallain a鈥 tuiteam oirnn a-rithist, mura h-eil frasan dhiubh air a bhith ann mu thr脿th. Faodaidh iad a bhith gu math guineach, piantail nuair a bhualas iad air do chraiceann ach, mar as trice, ann an Alba cha bhi iad a鈥 d猫anamh cron m貌r 鈥 air c脿raichean no togalaichean no daoine.
Chan ionann e ann an 脿iteachan eile, ge-t脿. Tha cuimhn鈥 a鈥檓 air turas a bha mi ann an Sydney ann an Astr脿ilia. An oidhche roimhe, bha stoirm mh貌r ann agus bha frasan de chlachan-meallain a bha cho m貌r ri buill-ghoilf. Chaidh mi tro sg矛re far a bheil m貌ran taighean-gloinne, agus bha na clachan-meallain air sgrios mh貌r mh貌r a dh猫anamh orra. Tha caraid agam a tha a鈥 fuireach ann an Sydney agus bha e ag innse dhomh mu dheidhinn stoirm eile nuair a chaidh na c脿raichean gu l猫ir anns an t-sr脿id aige a mhilleadh le clachan-meallain ach, anns an ath-shr脿id, nach robh cron sam bith air a dh猫anamh.
Tha mi cinnteach gun cuala sibh fh猫in naidheachdan annasach mu chnapan m貌ra deighe a鈥 tuiteam 脿s an adhar. Uaireannan tha iad a鈥 tighinn far thogalaichean 脿rda. Uaireannan, tha amharas ann gu bheil iad a鈥 tighinn bho itealain. Ach ciamar a mh矛nicheas sinn mar a thuit p矛os m貌r deighe fad air falbh o bhaile sam bith nuair nach robh pl猫anaichean ann am bith? Oir thachair an dearbh rud air a鈥 Ghaidhealtachd ann am meadhan an naoidheadh linn deug.
Tha Bail鈥 a鈥 Mhullaich na bhaile beag gu siar air a鈥 Bhl脿r Dhubh ann an Ros an Ear. Cha chreid mi gun do thachair an t-uamhas ann a sin na eachdraidh a dh猫anadh ainmeil e 鈥 ach 鈥檚 d貌cha aon rud. Air an treas l脿 deug dhen L霉nastal, ann an ochd deug, ceathrad 鈥檚 a naoi (1849), thuit p矛os m貌r deighe don talamh ann a sin. Bha e mu shia meatairean, no fichead tr貌igh, bho cheann gu ceann 鈥 rudeigin nas m貌 na clach-mheallain 脿bhaisteach ann an Alba! Gu fortanach, cha t脿inig e s矛os air taigh no b脿thach no b貌, ged a bha e meadhanach faisg air a鈥 bhaile-fearainn fh猫in.
Chaidh a鈥 ch霉is aithris anns a鈥 ph脿ipear-naidheachd, an Times, a dh鈥檌nnis don luchd-leughaidh gu robh am p矛os deighe br猫agha, gu robh e tr矛d-shoilleir, a鈥 ciallachadh gum b鈥 urrainn do dhuine fhaicinn troimhe, agus gu robh e air a dh猫anamh de chriostalan daoimeanach a bh鈥 air an cur c貌mhla. Dh鈥檃ithris an Times cuideachd nach t脿inig e 脿s an adhar buileach gun rabhadh, oir goirid mus do nochd e, chualas brag m貌r t脿irneanaich anns na speuran.
Tha mi cinnteach gu bheil sibh air cluinntinn mu dheidhinn frasan 猫isg is frasan losgann is gnothaichean mar sin, far a bheil beathaichean beaga a鈥 tuiteam 脿s an adhar. Tha iad sin cumanta gu le貌r ann am m貌ran 脿iteachan agus chan eil c脿il as 霉r ann mun deidhinn. Gu dearbh, sgr矛obh Pliny (am fear nas s矛ne) mu dheidhinn fras de losgannan anns鈥 a鈥 bhliadhna seachdad 鈥檚 a seachd (77) A.C.
Ach is annasaiche leam na h-aithrisean a chuala mi mu dheidhinn mar a bhios beathaichean beagan nas m貌 na sin a鈥 tuiteam gu talamh, chan ann be貌, ach marbh, agus iad air an cuairteachadh le deigh. O chionn c貌rr is ceud bliadhna, thuit turtair a-mach 脿s an adhar ann am Mississippi anns na St脿itean Aonaichte, agus e ann am broinn deighe. Agus d矛reach ceithir bliadhna fichead air ais, bha aithris ann am p脿ipearan-naidheachd gu robh lachan re貌ite air tuiteam gu talamh ann an Arkansas. Agus bha sin anns an D霉bhlachd. Bha iad deiseil, tha e coltach, airson d矛nnear na Nollaig, ged a bha na h-itean fhathast orra!
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing-ghr脿mair na seachdaine
Gn脿ths-cainnt na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.