![](https://ichef.bbci.co.uk/images/ic/640x360/p0hydr10.jpg)
26/10/2001
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 121
Duration: 04:19
Litir 121: Ramsay D貌mhnallach
Anns an Litir an t-seachdain sa chaidh, dh鈥檃inmich mi Ramsay D貌mhnallach, no Seumas Ramsay D貌mhnallach, airson ainm sl脿n a thoirt dha. Bha e na Phr矛omhaire ann an tr矛 riaghaltasan eadar-dhealaichte 鈥 an riaghaltas L脿barach ann an naoi ceud deug, fichead 鈥檚 a tr矛 gu fichead 鈥檚 a ceithir (1923-4) agus am fear L脿barach sia bliadhna as d猫idh sin, agus cuideachd anns an riaghaltas n脿iseanta eadar naoi ceud deug, trithead 鈥檚 a h-aon agus trithead 鈥檚 a c貌ig (1931-5).
Tha a鈥 chuid as m貌 de na leabhraichean eachdraidh ag innse dhuinn gu robh e na mhac d矛olain aig M脿iri Ramsay a bha ag obair ann am muinntireas ann an Inbhir Losaidh, agus gur e an t-ainm a bh鈥 air aig 脿m a bhreith 鈥 Seumas D貌mhnallach Ramsay, ged a chaidh sin atharrachadh mus deach e don sgoil. Tha iad cuideachd ag innse dhuinn gum b鈥 e athair fear Iain D貌mhnallach, a bhuineadh don Eilean Dubh, agus a bha ag obair mar sgalag. Tuigidh sibh nach ann beartach a bha Ramsay nuair a bha e 貌g.
Co-dhi霉, 鈥檚 e sin a tha na leabhraichean a鈥 cumail a-mach. Ach th脿inig e am follais o chionn ghoirid gu bheil beachd eile ann mun ch霉is, fada gu siar air an Eilean Dubh, am measg nan Gaidheal ann an ceann a deas an Eilein Sgitheanaich. Tha feadhainn ann a sin dhen bheachd gun do rugadh Iain D貌mhnallach, athair Ramsay, ann an T貌cabhaig, baile beag biodach ann an Sl猫ite ann am f矛or cheann a deas an eilein. Cha robh e na sgalaig, tha iad ag r脿dh, ach na chlachair le sinnsireachd a chaidh air ais gu Sgrios Ghlinn Chomhainn aig deireadh an t-seachdamh linn deug.
A r猫ir beul-aithris, bha tri霉ir bhr脿ithrean ann a theich 脿s Gleann Comhainn as d猫idh an sgriosa. B鈥 iad D貌mhnall, a chaidh a dh鈥檉huireach anns a鈥 Ghearasdan, Iain a chaidh a dh鈥橴ibhist agus P貌l a fhuair 脿ite-fuirich anns an Eilean Sgitheanach. Bha Iain D貌mhnallach, athair Ramsay, am measg sliochd Ph貌il. Agus chaill e lethbhr脿thair, mac eile aig Iain D貌mhnallach, a chaidh a bh脿thadh ann an allt anns an Eilean Sgitheanach, agus e na ph脿iste.
Co-dhi霉 tha an eachdraidh f矛or gus nach eil, tha e coltach nach do dh鈥檃idich Ramsay D貌mhnallach a-riamh gu poblach gu robh ceangal sam bith aige don Eilean Sgitheanach. 鈥橲 d貌cha nach robh fios aige. Tha e coltach gu robh athair agus a mh脿thair ag iarraidh p貌sadh, ach nach d鈥檉huair iad cead bho sheanmhair, m脿thair a mh脿thar.
鈥橲 ann tro iomadh car a chaidh beatha poilitigeach Ramsay. Bha e mar ph脿irt dhen Ph脿rtaidh L脿barach nuair a chaidh a chur air chois agus as d猫idh c貌ig bliadhna, lean e air Keir Hardie mar cheannard. B鈥 fheudar dha a dhreuchd a leigeil dheth, ge-t脿, aig toiseach a鈥 Chogaidh Mh貌ir, oir bha e dhen bheachd nach robh c貌ir aig Breatainn a bhith an s脿s anns a鈥 chogadh. Chaidh ochd bliadhna seachad mus d鈥檉huair e air ais mar cheannard, agus chaidh bliadhna eile seachad mus d鈥檉huair e gu Sr脿id Downing.
Chuala mi naidheachd mu Ramsay D貌mhnallach o chionn ghoirid ann an Srath Sp猫. Bha e fh猫in agus a bhean air a bhith a鈥 coiseachd nam beann l脿 a bha seo agus chaidh iad gu doras taigh-貌sta. Bha e na Phr矛omhaire aig an 脿m. Bha iad a鈥 coimhead rudeigin robach as d猫idh l脿 anns a鈥 mhonadh, agus thuirt bean an taighe ri Ramsay, gun fhios aice c貌 bh鈥 ann, nach fhaodadh e tighinn a-steach, oir bha an t-脿ite d矛reach airson 鈥渢offs鈥!鈥 Tha fhios gu robh e air f脿ilte na bu chridheile na sin fhaighinn am measg nan croitearan ann an T貌cabhaig!
Faclan na seachdaine
Abairtean na seachdaine
Puing-ghr脿mair na seachdaine
Gn脿ths-cainnt na seachdaine
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.